విశ్వకర్మ సూక్తం

 

(తై. సం. 1.4.6)
య ఇ॒మా విశ్వా॒ భువ॑నాని॒ జుహ్వ॒దృషి॒ర్​హోతా॑ నిష॒సాదా॑ పి॒తా నః॑ ।
స ఆ॒శిషా॒ ద్రవి॑ణమి॒చ్ఛమా॑నః పరమ॒చ్ఛదో॒ వర॒ ఆ వి॑వేశ ॥ 1

వి॒శ్వక॑ర్మా॒ మన॑సా॒ యద్విహా॑యా ధా॒తా వి॑ధా॒తా ప॑ర॒మోత సం॒దృక్ ।
తేషా॑మి॒ష్టాని॒ సమి॒షా మ॑దంతి॒ యత్ర॑ సప్త॒ర్​షీన్ప॒ర ఏక॑మా॒హుః ॥ 2

యో నః॑ పి॒తా జ॑ని॒తా యో వి॑ధా॒తా యో నః॑ స॒తో అ॒భ్యా సజ్జ॒జాన॑ ।
యో దే॒వానాం॑ నామ॒ధా ఏక॑ ఏ॒వ తగ్ం సం॑ప్ర॒శ్నంభువ॑నా యంత్య॒న్యా ॥ 3

త ఆయ॑జంత॒ ద్రవి॑ణ॒గ్ం సమ॑స్మా॒ ఋష॑యః॒ పూర్వే॑ జరి॒తారో॒ న భూ॒నా ।
అ॒సూర్తా॒ సూర్తా॒ రజ॑సో వి॒మానే॒ యే భూ॒తాని॑ స॒మకృ॑ణ్వన్ని॒మాని॑ ॥ 4

న తం-విఀ ॑దాథ॒ య ఇ॒దం జ॒జానా॒న్యద్యు॒ష్మాక॒మంత॑రంభవాతి ।
నీ॒హా॒రేణ॒ ప్రావృ॑తా జల్ప్యా॑ చాసు॒తృప॑ ఉక్థ॒శాస॑శ్చరంతి ॥ 5

ప॒రో ది॒వా ప॒ర ఏ॒నా పృ॑థి॒వ్యా ప॒రో దే॒వేభి॒రసు॑రై॒ర్గుహా॒ యత్ ।
కగ్ం స్వి॒ద్గర్భం॑ ప్రథ॒మం ద॑ధ్ర॒ ఆపో॒ యత్ర॑ దే॒వాః స॒మగ॑చ్ఛంత॒ విశ్వే ॥ 6

తమిద్గర్భం॑ప్రథ॒మం ద॑ధ్ర॒ ఆపో॒ యత్ర॑ దే॒వాః స॒మగ॑చ్ఛంత॒ విశ్వే॑ ।
అ॒జస్య॒ నాభా॒వధ్యేక॒మర్పి॑తం॒-యఀస్మి॑న్ని॒దం-విఀశ్వం॒భువన॒మధి॑ శ్రి॒తమ్ ॥ 7

వి॒శ్వక॑ర్మా॒ హ్యజ॑నిష్ట దే॒వ ఆదిద్గం॑ధ॒ర్వో అ॑భవద్ద్వి॒తీయః॑ ।
తృ॒తీయః॑ పి॒తా జ॑ని॒తౌష॑ధీనామ॒పాం గర్భం॒-వ్యఀ ॑దధాత్పురు॒త్రా ॥ 8

చక్షు॑షః పి॒తా మన॑సా॒ హి ధీరో॑ ఘృ॒తమే॑నే అజన॒న్నన్న॑మానే ।
య॒దేదంతా॒ అద॑దృగ్ంహంత॒ పూర్వ॒ ఆదిద్ద్యావా॑పృథి॒వీ అ॑ప్రథేతామ్ ॥ 9

వి॒శ్వత॑శ్చక్షురు॒త వి॒శ్వతో॑ముఖో వి॒శ్వతో॑హస్త ఉ॒త వి॒శ్వత॑స్పాత్ ।
సంబా॒హుభ్యాం॒ నమ॑తి॒ సంపత॑త్రై॒ర్ద్యావా॑పృథి॒వీ జ॒నయం॑దే॒వ ఏకః॑ ॥ 10

కిగ్ం స్వి॑దాసీదధి॒ష్ఠాన॑మా॒రంభ॑ణం కత॒మత్స్వి॒త్కిమా॑సీత్ ।
యదీ॒ భూమిం॑ జ॒నయ॑న్వి॒శ్వక॑ర్మా॒ వి ద్యామౌర్ణో॑న్మహి॒నా వి॒శ్వచ॑క్షాః ॥ 11

కిగ్ం స్వి॒ద్వనం॒ క ఉ॒ స వృ॒క్ష ఆ॑సీ॒ద్యతో॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ ని॑ష్టత॒క్షుః ।
మనీ॑షిణో॒ మన॑సా పృ॒చ్ఛతేదు॒ తద్యద॒ధ్యతి॑ష్ఠ॒ద్భువ॑నాని ధా॒రయన్॑ ॥ 12

యా తే॒ ధామా॑ని పర॒మాణి॒ యావ॒మా యా మ॑ధ్య॒మా వి॑శ్వకర్మన్ను॒తేమా ।
శిక్షా॒ సఖి॑భ్యో హ॒విషి॑ స్వధావః స్వ॒యం-యఀ ॑జస్వ త॒నువం॑ జుషా॒ణః ॥ 13

వా॒చస్పతిం॑-విఀ॒శ్వక॑ర్మాణమూ॒తయే॑ మనో॒యుజం॒-వాఀజే॑ అ॒ద్యా హు॑వేమ ।
స నో॒ నేది॑ష్ఠా॒ హవ॑నాని జోషతే వి॒శ్వశం॑భూ॒రవ॑సే సా॒ధుక॑ర్మా ॥ 14

విశ్వ॑కర్మన్హ॒విషా॑ వావృధా॒నః స్వ॒యం-యఀ ॑జస్వ త॒నువం॑ జుషా॒ణః ।
ముహ్యం॑త్వ॒న్యే అ॒భితః॑ స॒పత్నా॑ ఇ॒హాస్మాక॑మ్మ॒ఘవా॑ సూ॒రిర॑స్తు ॥ 15

విశ్వ॑కర్మన్హ॒విషా వర్ధ॑నేన త్రా॒తార॒మింద్ర॑మకృణోరవ॒ధ్యమ్ ।
తస్మై॒ విశః॒ సమ॑నమంత పూ॒ర్వీర॒యము॒గ్రో వి॑హ॒వ్యో॑ యథాస॑త్ ॥ 16

స॒ము॒ద్రాయ॑ వ॒యునా॑య॒ సింధూ॑నాం॒పత॑యే॒ నమః॑ ।
న॒దీనా॒గ్ం సర్వా॑సాంపి॒త్రే జు॑హు॒తా
వి॒శ్వక॑ర్మణే॒ విశ్వాహామ॑ర్త్యగ్ం హ॒విః ।