 |
| తెలుగు అలంకారములు - Telugu Alankaramulu |
అలంకారములు రెండు రకాలు
అవి:
1. శబ్దాలంకారములు
2. అర్ధాలంకారముల
శబ్దాలంకారములు:
1. వృత్యానుప్రాసము - ఒకే హల్లు అనేక పర్యాయములు తిరిగి తిరిగి వచ్చినచో అది వృత్తానుప్రాసాలంకారము అనబడును.
ఉదాహరణకు - అమందా నందంబున గోవిదుడు ఇందిరి మందిరంబు చొచ్చి.
2. చేకాను ప్రాసము - అర్ధ భేధముతో రెండక్షరముల పదమును వెంటవెంటనే ప్రయేగించును.
ఉదాహరణకు - పాప హరుహరు సేవించెదను.
3. లాటానుప్రాసము - అర్ధమునందుగాక, తాత్పర్యమందునందు మాత్రమే భేదముండునట్లు ఒక పదమును వెంటవెంటనే ప్రయొగించుట.
ఉదాహరణకు - శ్రీనాధు వర్ణించు జిహ్వ జిహ్వ
4. యమకము - అర్ధభేధము గల అక్షరముల సముదాయము మరల మరల ఉచ్చరింపబడినచో యమకమగును.
ఉదాహరణకు - లేమ దనుజులగెలువగా లేమా
5. ముక్తపద గ్రస్తము - పాదము చివరనుండు పదముతో తరువాత పదమును ప్రారంభించుట.
అర్ధాలంకారములు:
1. ఉపమాలంకారము - ఉపమాన ఉపమేయాలకు గల పోలికను మనోహరముగా వర్ణించును.
2. ఉత్ప్రేక్షాలంకారము - ఉపమేయమును ఊహించుటను ఉత్ప్రేక్షాలంకారము అందురు.
ఉదాహరణకు - ఆ వచ్చుచున్న ఏనుగునడగొండమేమో అనునట్లున్నది.
3. రూపకాలంకారము - ఉపమాన, ఉపమేయములకు భేధమున్నను అభేధము చెప్పుటను రూపకాలంకారము అందురు.
ఉదాహరణకు - సంసార సాగరము నీదుట మిక్కిలి కష్టము
4. శ్లేషాలంకారము - అనేక అర్ధములు వచ్చునట్లు చెప్పుట శ్లేషాలంకారము.
ఉదాహరణకు - రాజు కవలయానందకరుడు.
5. అర్ధాంతరన్యాసము - సామాన్యమును విశేషము చేతను,విశేషమును సామాన్యము చేతను సమర్ధించుట.
ఉదాహరణకు - మహాత్ములకు సాధ్యము కానిదేమున్నది.
6. అతిశయోక్తి - ఒక విషయము ఉన్నదానికంటే అధికము చేసి వర్ణించుట.
ఉదాహరణకు - ఊరియందలి భవనములు ఆకాశమును అంటుసున్నవి.
7. దృష్టాంతము - ఉపమాన ఉపమేయములకు, బింబ ప్రతిబింబ భావము ఉండునట్లు వర్ణించుట.
ఉదాహరణకు - ఓరాజా నీవే కీర్తిమంతుడవు. 8.స్వభావోక్తి - జాతి గుణజ్రియాదులలోని స్వభావము ఉన్నదున్నట్లు మనోహరముగా వర్ణించుట. ఉదా - అరణ్యమునందు లేళ్లు బెదురు చూపులతో చెంగు చెంగున దుముకుచు పరిగెడుతున్నవి.