(కాత్యాయన సూత్రానుసారమ్)
శ్రీ గురుభ్యో నమః | హరిః ఓం ||
|| గురు ప్రార్థన ||
ఓం వందేఽహం మంగళాత్మానం భాస్వంతంవేదవిగ్రహమ్ |
యాజ్ఞవల్క్యం మునిశ్రేష్ఠం జిష్ణుం హరిహర ప్రభుమ్ ||
జితేంద్రియం జితక్రోధం సదాధ్యానపరాయణమ్ |
ఆనందనిలయం వందే యోగానంద మునీశ్వరమ్ ||
ఏవం ద్వాదశ నామాని త్రిసంధ్యా యః పఠేన్నరః |
యోగీశ్వర ప్రసాదేన విద్యావాన్ ధనవాన్ భవేత్ ||
ఓం శ్రీ యాజ్ఞవల్క్య గురుభ్యో నమః |
కణ్వకాత్యాయనాది మహర్షిభ్యో నమః ||
గురుర్బ్రహ్మ గురుర్విష్ణుః గురుర్దేవో మహేశ్వరః |
గురుస్సాక్షాత్ పరబ్రహ్మ తస్మై శ్రీ గురవే నమః ||
గురవే సర్వలోకానాం భిషజే భవరోగిణామ్ |
నిధయే సర్వవిద్యానాం దక్షిణామూర్తయే నమః ||
————–
|| మానస స్నానమ్ ||
అపవిత్రః పవిత్రో వా సర్వావస్థాం గతోఽపి వా |
యస్స్మరేత్పుండరీకాక్షం స బాహ్యాభ్యన్తరశ్శుచిః ||
పుండరీకాక్ష పుండరీకాక్ష పుండరీకాక్షాయ నమః ||
గోవిందేతి సదాస్నానం గోవిందేతి సదా జపః |
గోవిందేతి సదా ధ్యానం సదా గోవింద కీర్తనమ్ ||
|| ఆచమనమ్ ||
౧. ఓం కేశవాయ స్వాహా
౨. ఓం నారాయణాయ స్వాహా
౩. ఓం మాధవాయ స్వాహా
౪. ఓం గోవిందాయ నమః
౫. ఓం విష్ణవే నమః
౬. ఓం మధుసూదనాయ నమః
౭. ఓం త్రివిక్రమాయ నమః
౮. ఓం వామనాయ నమః
౯. ఓం శ్రీధరాయ నమః
౧౦. ఓం హృషీకేశాయ నమః
౧౧. ఓం పద్మనాభాయ నమః
౧౨. ఓం దామోదరాయ నమః
౧౩. ఓం సంకర్షణాయ నమః
౧౪. ఓం వాసుదేవాయ నమః
౧౫. ఓం ప్రద్యుమ్నాయ నమః
౧౬. ఓం అనిరుద్ధాయ నమః
౧౭. ఓం పురుషోత్తమాయ నమః
౧౮. ఓం అథోక్షజాయ నమః
౧౯. ఓం నారసింహాయ నమః
౨౦. ఓం అచ్యుతాయ నమః
౨౧. ఓం జనార్దనాయ నమః
౨౨. ఓం ఉపేంద్రాయ నమః
౨౩. ఓం హరయే నమః
౨౪. ఓం శ్రీ కృష్ణాయ నమః
|| భూమి ప్రార్థన ||
పృథివీత్యస్య, మేరుపృష్ఠ ఋషిః, కూర్మో దేవతా, సుతలం ఛందః, ఆసనే వినియోగః |
ఓం పృథ్వీ త్వయా ధృతా లోకా దేవి త్వం విష్ణునా ధృతా |
త్వం చ ధారయ మాం దేవి పవిత్రం కురు చాసనమ్ |
|| ప్రాణాయామమ్ ||
ప్రణవస్య పరబ్రహ్మ ఋషిః, పరమాత్మా దేవతా, దైవీ గాయత్రీ ఛందః |
సప్తానాం వ్యాహృతీనాం ప్రజాపతి ఋషిః, అగ్ని-వాయు-సూర్య-బృహస్పతి-వరుణేన్ద్ర-విశ్వేదేవా దేవతాః, గాయత్ర్యుష్ణిక్ అనుష్టుప్ బృహతీ పంక్తిః, త్రిష్టుబ్జగత్యశ్ఛన్దాంసి |
తత్సవితురిత్యస్య విశ్వామిత్ర ఋషిః, సవితా దేవతా, గాయత్రీ ఛందః |
శిరోమన్త్రస్య ప్రజాపతి ఋషిః, బ్రహ్మ-అగ్ని-వాయు-సూర్యా దేవతాః, యజుశ్ఛన్దః |
ప్రాణాయామే వినియోగః |
ఓం భూః | ఓం భువ॑: | ఓగ్ం సువ॑: | ఓం మహ॑: | ఓం జన॑: | ఓం తప॑: | ఓగ్ం సత్యమ్ |
ఓం తత్స॑వి॒తుర్వరే॑ణ్య॒o భర్గో॑ దే॒వస్య॑ ధీమహి | ధియో॒ యో న॑: ప్రచో॒దయా॑త్ ||
ఓం ఆపో॒ జ్యోతీ॒ రసో॒మృత॒o బ్రహ్మ॒ భూర్భువ॒స్స్వ॒రోమ్ |
|| సంకల్పమ్ ||
మమ ఉపాత్త సమస్త దురితక్షయ ద్వారా శ్రీపరమేశ్వరముద్దిశ్య శ్రీపరమేశ్వర ప్రీత్యర్థం శుభే శోభనే ముహూర్తే శ్రీ మహావిష్ణోరాజ్ఞయా ప్రవర్తమానస్య అద్య బ్రహ్మణః ద్వితీయ పరార్థే శ్వేతవరాహ కల్పే వైవస్వత మన్వంతరే కలియుగే ప్రథమపాదే జంబూద్వీపే భారతవర్షే భరతఖండే మేరోర్దక్షిణ దిగ్భాగే శ్రీశైలస్య …… ప్రదేశే ……, …… నద్యోః మధ్య ప్రదేశే మంగళ గృహే అస్మిన్ వర్తమన వ్యావహరిక చాంద్రమానేన స్వస్తి శ్రీ …….. (*౧) నామ సంవత్సరే …… అయనే(*౨) …… ఋతౌ (*౩) …… మాసే(*౪) …… పక్షే (*౫) …… తిథౌ (*౬) …… వాసరే (*౭) …… నక్షత్రే (*౮) …… యోగే (*౯) …… కరణ (*౧౦) ఏవం గుణ విశేషణ విశిష్టాయాం శుభతిథౌ శ్రీమాన్ …… గోత్రః …… నామధేయః (శ్రీమతః …… గోత్రస్య …… నామధేయస్య మమ ధర్మపత్నీ సమేతస్య) శ్రీ పరమేశ్వర ప్రీత్యర్థం మమ శ్రౌత స్మార్త నిత్య కర్మానుష్ఠాన యోగ్యతా ఫలసిద్ధ్యర్థం ప్రాతః/మాధ్యాహ్నిక/సాయం సంధ్యాం ఉపాసిష్యే ||
|| మార్జనము ||
గంగే చ యమునే కృష్ణే గోదావరీ సరస్వతీ |
నర్మదే సింధు కావేరీ జలేఽస్మిన్ సన్నిధిం కురు ||
ఆపోహిష్ఠేతి తిసృణాం, సింధుద్వీప ఋషిః, ఆపో దేవతా, గాయత్రీ ఛందః, మార్జనే వినియోగః |
ఓం ఆపో॒ హిష్ఠా మ॑యో॒భువ॑: | (పాదముల పై)
ఓం తా న॑ ఊ॒ర్జే ద॑ధాతన | (శిరస్సు పై)
ఓం మ॒హేరణా॑య॒ చక్ష॑సే | (హృదయము పై)
ఓం యో వ॑శ్శి॒వత॑మో॒ రస॑: | (శిరస్సు పై)
ఓం తస్య॑ భాజయతే॒ హ న॑: | (హృదయము పై)
ఓం ఉ॒శ॒తీరి॑వ మా॒త॑రః | (పాదముల పై)
ఓం తస్మా॒ అర॑ఙ్గమామవః | (హృదయము పై)
ఓం యస్య॒ క్షయా॑య॒ జిన్వ॑థ | (పాదముల పై)
ఓం ఆపో॑ జ॒నయ॑థా చ నః | (శిరస్సు పై)
|| మంత్రాచమనమ్ ||
(ప్రాతః కాలే)
సూర్యశ్చేతి మంత్రస్య, ఉపనిషద్యాజ్ఞవల్క్య ఋషిః, సూర్యో దేవతా, అనుష్టుప్ ఛందః, ఉదక ప్రాశనే వినియోగః |
ఓం సూర్యశ్చ మా మన్యుశ్చ మన్యుపతయశ్చ మన్యు॑కృతే॒భ్యః |
పాపేభ్యో॑ రక్ష॒న్తామ్ | యద్రాత్ర్యా పాప॑మకా॒ర్షమ్ |
మనసా వాచా॑ హస్తా॒భ్యామ్ | పద్భ్యాముదరే॑ణ శి॒శ్నా |
రాత్రి॒స్తద॑వలు॒మ్పతు | యత్కిఞ్చ॑ దురి॒తం మయి॑ |
ఇ॒దమ॒హం మామమృత॑యో॒నౌ |
సూర్యే జ్యోతిషి జుహో॑మి స్వా॒హా |
(మధ్యాహ్న కాలే)
ఆపః పునంత్వితి మంత్రస్య, నారాయణ ఋషిః, ఆపో దేవతా, గాయత్రీ ఛందః, ఉదక ప్రాశనే వినియోగః |
ఆప॑: పునన్తు పృథి॒వీం పృథి॒వీ పూ॒తా పు॑నాతు॒ మామ్ |
పు॒నన్తు॒ బ్రహ్మ॑ణ॒స్పతి॒ర్బ్రహ్మ॑పూ॒తా పు॑నాతు మామ్ ||
యదుచ్ఛి॑ష్టమభో”జ్య॒o చ యద్వా॑ దు॒శ్చరి॑త॒o మమ॑ |
సర్వ॑o పునన్తు॒ మామాపో॑ఽస॒తాం చ॑ ప్రతి॒గ్రహ॒గ్ం స్వాహా” ||
(సాయం కాలే)
అగ్నిశ్చేతి మంత్రస్య, యాజ్ఞవల్క్య ఉపనిషదృషిః, అగ్నిర్దేవతా, అనుష్టుప్ ఛందః, ఉదక ప్రాశనే వినియోగః |
అగ్నిశ్చ మా మన్యుశ్చ మన్యుపతయశ్చ మన్యు॑కృతే॒భ్యః |
పాపేభ్యో॑ రక్ష॒న్తామ్ | యదహ్నా పాప॑మకా॒ర్షమ్ |
మనసా వాచా॑ హస్తా॒భ్యామ్ | పద్భ్యాముదరే॑ణ శి॒శ్నా |
అహ॒స్తద॑వలు॒మ్పతు | యత్కిఞ్చ॑ దురి॒తం మయి॑ |
ఇ॒దమ॒హం మామమృత॑యో॒నౌ | సత్యే జ్యోతిషి జుహో॑మి స్వా॒హా |
|| పునర్మార్జనమ్ ||
ఆచమ్య (చే.) ||
ఓం భూర్భువ॒స్స్వ॑: |
తత్స॑వి॒తుర్వరే॑ణ్య॒o భర్గో॑ దే॒వస్య॑ ధీమహి |
ధియో॒ యో న॑: ప్రచో॒దయా॑త్ ||
ఆపో॒ హిష్ఠా మ॑యో॒భువ॒స్తా న॑ ఊ॒ర్జే ద॑ధాతన |
మ॒హేరణా॑య॒ చక్ష॑సే |
యో వ॑శ్శి॒వత॑మో రస॒స్తస్య॑ భాజయతే॒ హ న॑: |
ఉ॒శ॒తీరి॑వ మా॒త॑రః |
తస్మా॒ అర॑ఙ్గమామవో॒ యస్య॒ క్షయా॑య॒ జిన్వ॑థ |
ఆపో॑ జ॒నయ॑థా చ నః |
|| అఘమర్షణమ్ ||
ద్రుపదా దివేత్యస్య మంత్రస్య, కోకిల రాజపుత్ర ఋషిః, ఆపో దేవతా, అనుష్టుప్ ఛందః, అఘమర్షణే వినియోగః |
ఓం ద్రు॒ప॒దా ది॑వ ముంచతు | ద్రు॒ప॒దా ది॒వేన్ము॑ముచా॒నః |
స్వి॒న్నః స్నా॒త్వీ మలా॑దివ | పూ॒తం ప॒విత్రే॑ణే॒వాజ్య”మ్ |
ఆప॑: శున్ధన్తు॒ మైన॑సః | (తై.బ్రా.౨.౬.౬.౪)
శత్రుక్షయార్థ మార్జనమ్ ||
సుమిత్రాన ఇత్యస్య మంత్రస్య, ప్రజాపతి ఋషిః, ఆపో దేవతా, అనుష్టుప్ ఛందః, శత్రుక్షయార్థే వినియోగః |
ఓం సు॒మి॒త్రా న॒ ఆప॒ ఓష॑ధయః సన్తు | దు॒ర్మి॒త్రాస్తస్మై॑ భుయాసుః |
యో”ఽస్మాన్ద్వేష్టి॑ | యం చ॑ వ॒యం ద్వి॒ష్మః | (తై.బ్రా.౨.౬.౬.౩)
పాపక్షయార్థ మార్జనమ్ ||
ఇదమాప ఇత్యస్య మంత్రస్య, ఉచక్థ్య ఋషిః, ఆపో దేవతా, అనుష్టుప్ ఛందః, దురితక్షయార్థ మార్జనే వినియోగః |
ఓం ఇ॒దమా॑ప॒: ప్రవ॑హత॒ యత్కిం చ॑ దురి॒తం మయి॑ |
యద్వా॒హమ॑భిదు॒ద్రోహ॒ యద్వా॑ శే॒ప ఉ॒తానృ॑తమ్ ||
|| అర్ఘ్యప్రదానము ||
ఆచమ్య (చే.) ||
ప్రాణానాయమ్య (చే.) ||
పూర్వోక్త ఏవం గుణ విశేషణ విశిష్టాయాం శుభతిథౌ (కాలాతిక్రమణదోష నివృత్యర్థం ప్రాయశ్చిత్తార్ఘ్య పూర్వక) ప్రాతః/మాధ్యాహ్నిక/సాయం సంధ్యాంగ అర్ఘ్యప్రదానం కరిష్యే ||
భూర్భువస్స్వరితి మహావ్యాహృతీనాం, పరమేష్ఠీ ప్రజాపతి ఋషిః, అగ్ని-వాయు-సూర్యా దేవతాః, గాయత్ర్యుష్ణిక్ అనుష్టుప్ఛందాంసి |
తత్సవితురిత్యస్య, విశ్వామిత్ర ఋషిః, సవితా దేవతా, గాయత్రీ ఛందః, అర్ఘ్యప్రదానే వినియోగః |
ఓం భూర్భువ॒స్స్వ॑: | ఓం తత్స॑వితు॒ర్వరే॑ణ్య॒మ్ | భర్గో॑ దే॒వస్య॑ ధీ॒మహి | ధియో॒ యో న॑: ప్రచో॒దయా॑త్ ||
శ్రీ పద్మినీ ఉషా సౌజ్ఞా ఛాయా సమేత శ్రీ సూర్యనారాయణ పరబ్రహ్మణే నమః | ఇదమర్ఘ్యం సమర్పయామి |
(ప్రాతః కాలే)
ఉషస్త ఇత్యస్య మంత్రస్య, గౌతమ ఋషిః, ఉషో దేవతా, ఉష్ణిక్ఛందః, ప్రాయశ్చిత్తార్ఘ్య ప్రదానే వినియోగః |
ఓం ఉష॒స్తచ్చి॒త్రమాభ॑రా॒స్మభ్య॑o వాజనీవతి యేనతో॒కం చ॒ తన॑యం చ॒ ధామ॑హే ||
శ్రీ పద్మినీ ఉషా సౌజ్ఞా ఛాయా సమేత శ్రీ సూర్యనారాయణ పరబ్రహ్మణే నమః | ఇదమర్ఘ్యం సమర్పయామి |
ఓం భూః | ఓం భువ॑: | ఓగ్ం సువ॑: | ఓం తత్స॑వితు॒ర్వరే॑ణ్య॒మ్ | భ॒ర్గో॑ దే॒వస్య॑ ధీ॒మహి | ధియో॒ యోన॑: ప్రచో॒దయా॑త్ || [౩]
(మధ్యాహ్న కాలే)
ఆకృష్ణేనేత్యస్య మంత్రస్య, హిరణ్య స్తూప ఋషిః, సూర్యో దేవతా, త్రిష్టుప్ఛందః, ప్రాయశ్చిత్తార్ఘ్య ప్రదానే వినియోగః ||
ఓం ఆకృ॒ష్ణేన॒ రజ॑సా॒ వర్త॑మానో నివే॒శయ॑న్న॒మృత॒o మర్త్య॑ఞ్చ |
హి॒ర॒ణ్యయే॑న సవి॒తా రథే॒నాఽఽదే॒వో యా॑తి॒భువ॑నాని॒ పశ్యన్॑ ||
శ్రీ పద్మినీ ఉషా సౌజ్ఞా ఛాయా సమేత శ్రీ సూర్యనారాయణ పరబ్రహ్మణే నమః | ఇదమర్ఘ్యం సమర్పయామి |
ఓం భూః | ఓం భువ॑: | ఓగ్ం సువ॑: | ఓం తత్స॑వితు॒ర్వరే॑ణ్య॒మ్ | భ॒ర్గో॑ దే॒వస్య॑ ధీ॒మహి | ధియో॒ యోన॑: ప్రచో॒దయా॑త్ || [౧]
(సాయం కాలే)
ఆరాత్రీత్యస్య మంత్రస్య, కశిపా భరద్వాజ దుహితా ఋషిః, రాత్రిర్దేవతా, పథ్భ్యా బృహతీ ఛందః, ప్రాయశ్చితార్ఘ్య ప్రదానే వినియోగః |
ఓం ఆరా॑త్రి॒ పార్థి॑వ॒గ్॒o రజ॑: పి॒తుర॑ ప్రాయి॒ ధామ॑భిః | ది॒వః సదా॑గ్గ్‍సి బృహ॒తీ వితి॑ష్ఠస॒ ఆత్వే॒షం వ॑ర్తతే॒ త॑మః ||
శ్రీ పద్మినీ ఉషా సౌజ్ఞా ఛాయా సమేత శ్రీ సూర్యనారాయణ పరబ్రహ్మణే నమః | ఇదమర్ఘ్యం సమర్పయామి |
ఓం భూః | ఓం భువ॑: | ఓగ్ం సువ॑: | ఓం తత్స॑వితు॒ర్వరే॑ణ్య॒మ్ | భ॒ర్గో॑ దే॒వస్య॑ ధీ॒మహి | ధియో॒ యోన॑: ప్రచో॒దయా॑త్ || [౩]
|| భూప్రదక్షిణ ||
అసావాదిత ఇత్యస్య మంత్రస్య, బ్రహ్మా ఋషిః, ఆదిత్యో దేవతా, అనుష్టుప్ ఛందః, భూ ప్రదక్షిణే వినియోగ |
అ॒సావా॑ది॒త్యో బ్ర॒హ్మ ||
|| సంధ్యా తర్పణమ్ ||
(ప్రాతః కాలే)
గాయత్ర్యా, వ్యాస ఋషిః, బ్రహ్మా దేవతా, గాయత్రీ ఛందః, ప్రాతః సంధ్యా తర్పణే వినియోగః |
ఓమ్ భూః పురుషస్తృప్యతామ్
ఓమ్ ఋగ్వేదస్తృప్యతామ్
ఓమ్ మండలస్తృప్యతామ్
ఓం హిరణ్యగర్భరూపీ తృప్యతామ్
ఓమ్ ఆత్మా తృప్యతామ్
ఓమ్ గాయత్రీ తృప్యతామ్
ఓమ్ వేదమాతా తృప్యతామ్
ఓమ్ సాంకృతీ తృప్యతామ్
ఓమ్ సంధ్యా తృప్యతామ్
ఓమ్ కుమారీ తృప్యతామ్
ఓమ్ బ్రాహ్మీ తృప్యతామ్
ఓమ్ ఉషస్తృప్యతామ్
ఓమ్ నిర్మృజీ తృప్యతామ్
ఓమ్ సర్వార్థసిద్ధికరీ తృప్యతామ్
ఓమ్ సర్వమంత్రాధిపతిస్తృప్యతామ్
ఓమ్ భూర్భవస్స్వః పురుషస్తృప్యతామ్
(మధ్యాహ్న కాలే)
సావిత్ర్యాః, కశ్యప ఋషిః, రుద్రో దేవతా, త్రిష్టుప్ ఛందః, మాధ్యాహ్నిక సంధ్యా తర్పణే వినియోగః |
ఓమ్ భువః పురుషస్తృప్యతామ్
ఓమ్ యజుర్వేదస్తృప్యతామ్
ఓమ్ మండలస్తృప్యతామ్
ఓమ్ రుద్రరూపీ తృప్యతామ్
ఓమ్ అనన్తరాత్మా తృప్యతామ్
ఓమ్ సావిత్రీ తృప్యతామ్
ఓమ్ వేదమాతా తృప్యతామ్
ఓమ్ సాంకృతీ తృప్యతామ్
ఓమ్ సంధ్యా తృప్యతామ్
ఓమ్ యువతీ తృప్యతామ్
ఓమ్ రౌద్రీ తృప్యతామ్
ఓమ్ ఉషస్తృప్యతామ్
ఓమ్ నిర్మృజీ తృప్యతామ్
ఓమ్ సర్వర్థసిద్ధికరీ తృప్యతామ్
ఓమ్ సర్వమంత్రాధిపతిస్తృప్యతామ్
ఓమ్ భూర్భువస్స్వః పురుషస్తృప్యతామ్
(సాయంత్ర కాలే)
సరస్వత్యా, వశిష్ఠ ఋషిః, విష్ణుర్దేవతా జగతీ ఛందః, సాయం సంధ్యా తర్పణే వినియోగః |
ఓగ్గ్ స్వః పురుషస్తృప్యతామ్
ఓమ్ సామవేదస్తృప్యతామ్
ఓమ్ మండలస్తృప్యతామ్
ఓమ్ విష్ణురూపీ తృప్యతామ్
ఓమ్ పరమాత్మా తృప్యతామ్
ఓమ్ సరస్వతీ తృప్యతామ్
ఓమ్ వేదమాతా తృప్యతామ్
ఓమ్ సాంకృతీ తృప్యతామ్
ఓమ్ సంధ్యా తృప్యతామ్
ఓమ్ వృద్ధా తృప్యతామ్
ఓమ్ వైష్ణవీ తృప్యతామ్
ఓమ్ ఉషస్తృప్యతామ్
ఓమ్ నిర్మృజీ తృప్యతామ్
ఓమ్ సర్వార్థసిద్ధికరీ తృప్యతామ్
ఓమ్ సర్వమంత్రాధిపతిస్తృప్యతామ్
ఓమ్ భూర్భువస్స్వః పురుష స్తృప్యతామ్
|| సూర్యోపస్థానము ||
ఉదుత్య మిత్యస్యాః, ప్రస్కణ్వఋషిః, సవితా దేవతా, గాయత్రీ ఛందః |
చిత్రం దేవానామిత్యస్యాః, కుత్స ఋషిః, సూర్యో దేవతా, త్రిష్టుప్ఛందః, సూర్యోపస్థానే వినియోగః ||
ఓమ్ ఉదు॒త్యం జా॒తవే॑దసం దే॒వం వ॑హన్తి కే॒తవ॑:| దృ॒శే విశ్వా॑య॒ సూర్య॑మ్ ||
ఓమ్ చి॒త్రం దే॒వానా॒ముద॑గా॒దనీ॑క॒o చక్షు॑ర్మి॒త్రస్య॒ వరు॑ణస్యా॒గ్నేః | ఆప్రా॒ద్యావా॑ పృథి॒వీ అ॒న్తరి॑క్ష॒గ్॒ సూర్య॑ ఆ॒త్మా జగ॑దస్త॒స్థుష॑శ్చ ||
(ప్రాతః కాలే)
ఓమ్ మిత్రస్యేత్యాది చతుర్ణాం, విశ్వామిత్ర ఋషిః, లింగోక్తా దేవతాః, గాయత్రీ బృహత్యనుష్టుప్ ధృతయశ్ఛందాంసి, సూర్యోపస్థానే వినియోగః |
ఓం మి॒త్రస్య॑ చర్షణీ॒ దృతోవో॑ దే॒వస్య॑సాన॒సి ద్యు॒మ్నం చి॒త్ర స్ర॑వస్తమమ్ ||
ఓం దే॒వస్త్వా॑ సవి॒తోద్వ॑పతు సుపా॒ణిస్స్వ॑జ్గు॒రిస్సు॑ బా॒హురు॒తశక్త్యా॑ | అవ్య॑థమానా పృథి॒వ్యా మాశా॒దిశ॒ ఆపృ॑ణ ||
ఓం ఉ॒త్థాయ॑ బృహ॒తీ భ॒వో దు॑త్తిష్ఠధ్రు॒వాత్వమ్ | మిత్రై॒తాంత॑ ఉ॒ఖాం పరి॑దదా॒మ్యభి॑త్యా ఏ॒షా మాభే॑ది ||
ఓం వస॑వ॒స్త్వా ఛృ॑న్దన్తు గాయ॒త్రేణ॒ ఛన్ద॑సాజ్గిర॒స్వ ద్రు॒ద్రాస్త్వా ఛృ॑న్దన్తు॒ త్రైష్టు॑భేన॒ ఛన్ద॑సాజ్గిర॒స్వత్ |
ఆ॒ది॒త్యాస్త్వా ఛృ॑న్దన్తు॒ జాగ॑తేన॒ ఛన్ద॑సాజ్గిర॒స్వ ద్విశ్వే॑త్వా దే॒వావై॑శ్వాన॒రా ఆఛృ॑న్ద॒న్త్వాను॑ష్టుభేన॒ ఛన్ద॑సాజ్గిర॒స్వత్ ||
(మధ్యాహ్న కాలే)
ఉద్వయముదిత్యమితిద్వయో, ప్రస్కణ్వ ఋషిః, సవితా దేవతా, ప్రథమస్యానుష్టుప్ఛన్దః, ద్వితీయస్య గాయత్రీ ఛందః,
చిత్రం దేవానామిత్యస్య, కుత్స ఋషిః, సవితా దేవతా, త్రిష్టుప్ఛందః, తచ్చక్షురిత్యస్య, దధ్యఙ్గాథర్వణ ఋషిః, సూర్యో దేవతా, పంక్తిశ్ఛందః, సూర్యోపస్థానే వినియోగః ||
ఓం ఉద్వ॒యం తమ॑స॒స్పరి॒స్వ॒: పశ్య॑న్త॒ ఉత్త॑రమ్ |
దే॒వం దే॑వ॒త్రా సూర్య॒ మగ॑న్మ॒ జ్యోతి॑రుత్త॒మమ్ ||
ఓం ఉదు॒త్యం జా॒తవే॑దసం దే॒వం వ॑హన్తి కే॒తవ॑: |
దృ॒శే విశ్వా॑య॒ సూర్య॑మ్ ||
ఓం చి॒త్రం దే॒వానా॒ముద॑గా॒దనీ॑క॒o చక్షు॑ర్మి॒త్రస్య॒ వరు॑ణస్యా॒గ్నేః |
ఆప్రా॒ద్యావా॑ పృథి॒వీ అ॒న్తరి॑క్ష॒గ్॒ సూర్య॑ ఆ॒త్మా జ॑గదస్త॒స్థుష॑శ్చ ||
ఓం తచ్చక్షు॑ర్దే॒వహి॑తం పు॒రస్తా॑చ్ఛు॒క్ర ము॒చ్చర॑త్ |
పశ్యే॒మ శ॒రద॑శ్శ॒తం జీవే॑మ శ॒రద॑శ్శ॒తగ్ శృణు॑యామ శ॒రద॑శ్శ॒తమ్ ||
(సాయం కాలే)
ఇమం మే వరుణ తత్వాయామీత్యనయోశ్శునశ్శేఫ ఋషిః, వరుణో దేవతా, గాయత్రీ త్రిష్టుభౌ ఛందసి, సూర్యోపస్ధానే వినియోగః ||
ఓం ఇ॒మం మే॑ వరుణ శ్రుధీ॒హవ॑మ॒ద్యా చ॑ మృళయ | త్వామ॑వ॒స్యురాచ॑కే ||
ఓం తత్వా॑యామి॒ బ్రహ్మ॑ణా॒ వన్ద॑మాన॒స్తదాశా॑స్తే॒ యజ॑మానో హ॒విర్భి॑: |
అహే॑ళమానో వరుణే॒ హబో॒ధ్యురు॑శగ్ం స॒ మా న॒ ఆయు॒: ప్రమో॑షీః ||
|| గాయత్రీ ||
ఆచమ్య (చే.) ||
ప్రాణానాయమ్య (చే.) ||
ఉగ్రభూతపిశాచాస్తే ఇత్యేతే భూమి భారకాః |
భూతానామవిరోధేన బ్రహ్మ కర్మ సమారభే ||
పూర్వోక్త ఏవం గుణ విశేషణ విశిష్టాయాం శుభతిథౌ యథా శక్తి ప్రాతః/మధ్యాహ్నిక/సాయం సంధ్యాంగ గాయత్రీ మంత్ర జపం కరిష్యే ||
గాయత్ర్యావాహనమ్ |
ఓం ఓజో॑ఽసి॒ సహో॑ఽసి॒ బలమ॑సి॒ భ్రాజో॑ఽసి దే॒వానా॒o ధామ॒నామా॑సి విశ్వ॑మసి వి॒శ్వాయు॒: సర్వ॑మసి స॒ర్వాయురభిభూరోం | గాయత్రీమావా॑హయా॒మి॒ | సావిత్రీమావా॑హయా॒మి॒ | సరస్వతీమావా॑హయా॒మి॒ | ఛన్దర్షీనావా॑హయా॒మి॒ | శ్రియమావా॑హయా॒మి॒ ||
గా॒యత్ర్యా గాయత్రీ ఛందో విశ్వామిత్ర ఋషిః సవితా దేవతా అగ్నిర్ముఖం బ్రహ్మాశిరః విష్ణుర్‍హృదయగ్ం రుద్రశ్శిఖా పృథివీ యోనిః ప్రాణాపానవ్యానోదాన సమానాస్సప్రాణాః శ్వేతవర్ణా సాంఖ్యాయన సగోత్రా గాయత్రీ చతుర్విగ్‍ంశత్యక్షరా త్రిపదా॑ షట్కు॒క్షి॒: పంచశీర్షోపనయనే వి॑నియో॒గ॒: ||
ఆయాత్విత్యనువాకస్య, వామదేవ ఋషిః, గాయత్రీ దేవతా, అనుష్టుప్ ఛందః, గాయత్ర్యావాహనే వినియోగః ||
ఓం ఆయా॑తు॒ వర॑దా దే॒వీ॒ అ॒క్షర॑o బ్రహ్మ॒ సంమి॑తమ్ |
గా॒య॒త్రీ॑o ఛన్ద॑సాం మా॒తే॒దం బ్ర॑హ్మ జు॒షస్వ॑ నః |
తేజోఽసీత్యస్య మంత్రస్య, ప్రజాపతి ఋషిః, సౌవర్ణం నిష్కం దేవతా, అనుష్టుప్ ఛందః, గాయత్ర్యావాహనే వినియోగః ||
ఓమ్ తేజో॑ఽసి శు॒క్రమ॒మృత॑మాయు॒ష్పా ఆయు॑ర్మేపాహి |
దే॒వస్య॑త్వా సవి॒తుః ప్ర॑స॒వే॒ఽశ్వినో॑ర్బా॒హుభ్యా॑o పూ॒ష్ణో హస్తా॑భ్యా॒మాద॑ధే ||
ప్రార్థన ||
గాయత్ర్యస్యేకపదీ ద్విపదీ త్రిపదీ చతుష్పద్య పదసి న హి పద్యసే |
నమస్తే తురీయాయ దర్శతాయ పదాయ పరోరజసేసావదో మా ప్రాపత్ |
(ప్రాతః కాలే)
ప్రాతః సంధ్యా, గాయత్రీ నామా, రక్తవర్ణా, హంసవాహనా, బ్రహ్మహృదయా, బాల రూపా, ఆవహనీయాగ్నిరూపస్థానా, భూరాయతనా, జాగ్రద్వద్ధృతిః, ప్రాతస్సవనే ఋగ్వేదే వినియోగః |
(మధ్యాహ్న కాలే)
మాధ్యాహ్నిక సంధ్యా, సావిత్రీ నామా, శ్వేతవర్ణా, వృషభ వాహనా, రుద్రహృదయా, యవ్వన రూపా, గార్హపత్యాగ్నిరూపస్థానా, అంతరిక్షాయతనా, స్వప్నవద్ధృతిః, మాధ్యాహ్నిక సవనే యజుర్వేదే వినియోగః |
(సాయం కాలే)
సాయం సంధ్యా, సరస్వతీ నామా, కృష్ణవర్ణా, గరుడ వాహనా, విష్ణు హృదయా, వృద్ధరూపా, దక్షిణాగ్నిరూపస్థానా, ద్యౌరాయతనా, సుషుప్తివద్ధృతిః, సాయంసవనే సామవేదే వినియోగః |
(త్రికాలే)
ఆగచ్ఛ వరదే దేవి జపే మే సన్నిధౌ భవ |
గాయన్తం త్రాయసే యస్మాద్గాయత్రీ త్వముదాహృతా ||
న్యాసమ్ ||
ఓమ్ భూరితి పాదయోః |
ఓమ్ భువరితి జంఘయోః |
ఓగ్గ్‍ం స్వరితి జాన్వోః |
ఓమ్ మహ ఇతి జఠరే |
ఓమ్ జన ఇతి కంఠే |
ఓమ్ తప ఇతి ముఖే |
ఓగ్గ్‍ం సత్యమితి శిరసి |
ఓమ్ భూః అంగుష్ఠాభ్యాం నమః |
ఓమ్ భువః తర్జనీభ్యాం నమః |
ఓగ్ం స్వః మధ్యమాభ్యాం నమః |
ఓమ్ తత్సవితుర్వరేణ్యం అనామికాభ్యాం నమః |
ఓమ్ భర్గో దేవస్య ధీమహి కనిష్ఠికాభ్యాం నమః |
ఓమ్ ధియో యో నః ప్రచోదయాత్ కరతల కరపృష్ఠాభ్యాం నమః |
ఓమ్ భూః హృదయాయ నమః |
ఓమ్ భువః శిరసే స్వాహా |
ఓగ్ం స్వః శిఖాయై వషట్ |
ఓమ్ తత్సవితుర్వరేణ్యం కవచాయ హుమ్ |
ఓమ్ భర్గో దేవస్య ధీమహి నేత్రత్రయాయ వౌషట్ |
ఓమ్ ధియో యో నః ప్రచోదయాత్ అస్త్రాయ ఫట్ |
ఓమ్ భూర్భవస్స్వరోమితి దిగ్బంధః |
గాయత్రీ ధ్యానమ్ ||
ముక్తావిద్రుమహేమనీలధవళ-చ్ఛాయైర్ముఖైస్త్రీక్షణైః |
యుక్తామిన్దునిబద్ధరత్నమకుటాం తత్త్వార్థ వర్ణాత్మికామ్ ||
గాయత్రీం వరదాఽభయాఽఙ్కుశ కశాశ్శుభ్రం కపాలం గదాం |
శంఖం చక్రమథాఽరవిన్దయుగళం హస్తైర్వహన్తీం భజే ||
లమిత్యాది పంచపూజా ||
లం పృథివీతత్త్వాత్మికాయై గాయత్రీ దేవతాయై నమః |
గంధం పరికల్పయామి ||
హం ఆకాశతత్త్వాత్మికాయై గాయత్రీ దేవతాయై నమః |
పుష్పం పరికల్పయామి ||
యం వాయుతత్త్వాత్మికాయై గాయత్రీ దేవతాయై నమః |
ధూపం పరికల్పయామి ||
రం వహ్నితత్త్వాత్మికాయై గాయత్రీ దేవతాయై నమః |
దీపం పరికల్పయామి ||
వం అమృతతత్త్వాత్మికాయై గాయత్రీ దేవతాయై నమః |
నైవేద్యం పరికల్పయామి ||
సం సర్వతత్త్వాత్మికాయై గాయత్రీ దేవతాయైనమః |
సర్వోపచారాన్ పరికల్పయామి||
ప్రణవస్య పరబ్రహ్మ ఋషిః, పరమాత్మా దేవతా, దైవీ గాయత్రీ ఛందః |
భూర్భువస్స్వరితి మహావ్యాహృతీనాం పరమేష్ఠీ ప్రజాపతి ఋషిః, అగ్ని-వాయు-సూర్యా దేవతాః, గాయత్ర్యుష్ణిగనుష్టుప్ ఛందాంసి |
గాయత్ర్యా విశ్వామిత్ర ఋషిః, సవితా దేవతా, గాయత్రీ ఛందః |
గాయత్రీ ముద్రలు ||
సుముఖం సంపుటం చైవ వితతం విస్తృతం తథా |
ద్విముఖం త్రిముఖం చైవ చతుః పంచముఖం తథా ||
షణ్ముఖోఽధోముఖం చైవ వ్యాపికాఞ్జలికం తథా |
శకటం యమపాశం చ గ్రథితం సమ్ముఖోన్ముఖం ||
ప్రలమ్బం ముష్టికం చైవ మత్స్యః కూర్మో వరాహకమ్ |
సింహాక్రాన్తం మహాక్రాన్తం ముద్గరం పల్లవం తథా ||
గాయత్రీ మంత్రం ||
ఓం భూర్భువ॒స్స్వ॑: | తత్స॑వి॒తుర్వరే॑ణ్య॒o భర్గో॑ దే॒వస్య॑ ధీమహి |
ధియో॒ యో న॑: ప్రచో॒దయా॑త్ ||
|| మంత్ర జపావసానమ్ ||
పూర్వోక్త ఏవం గుణ విశేషణ విశిష్టాయాం శుభ తిథౌ గాయత్రీ జపోపసంహారం కరిష్యే |
అస్య శ్రీ గాయత్రీ మహామంత్రస్య, విశ్వామిత్ర ఋషిః, సవితా దేవతా, గాయత్రీ ఛందః, మమ జపోపసంహారే వినియోగః |
ఓమ్ భూరితి పాదయోః |
ఓమ్ భువరితి జంఘయోః |
ఓగ్గ్‍ం స్వరితి జాన్వోః |
ఓమ్ మహ ఇతి జఠరే |
ఓమ్ జన ఇతి కంఠే |
ఓమ్ తప ఇతి ముఖే |
ఓగ్గ్‍ం సత్యమితి శిరసి |
ఓమ్ భూః అంగుష్ఠాభ్యాం నమః |
ఓమ్ భువః తర్జనీభ్యాం నమః |
ఓగ్ం స్వః మధ్యమాభ్యాం నమః |
ఓమ్ తత్సవితుర్వరేణ్యం అనామికాభ్యాం నమః |
ఓమ్ భర్గో దేవస్య ధీమహి కనిష్ఠికాభ్యాం నమః |
ఓమ్ ధియో యో నః ప్రచోదయాత్ కరతల కరపృష్ఠాభ్యాం నమః |
ఓమ్ భూః హృదయాయ నమః |
ఓమ్ భువః శిరసే స్వాహా |
ఓగ్ం స్వః శిఖాయై వషట్ |
ఓమ్ తత్సవితుర్వరేణ్యం కవచాయ హుమ్ |
ఓమ్ భర్గో దేవస్య ధీమహి నేత్రత్రయాయ వౌషట్ |
ఓమ్ ధియో యో నః ప్రచోదయాత్ అస్త్రాయ ఫట్ |
భూర్భువస్స్వరోమితి దిగ్విమోకః |
ఉత్తర ముద్రలు ||
సురభిః జ్ఞాన చక్రే చ యోనిః కూర్మోఽథ పంకజం |
లింగం నిర్యాణ ముద్రా చేత్యష్టముద్రాః ప్రకీర్తితాః |
|| గాయత్రీ తర్పణమ్ ||
పూర్వోక్త ఏవం గుణ విశేషణ విశిష్ఠాయాం శుభ తిథౌ సవితృప్రీతి యోగాయ గాయత్రీ తర్పణమహం కరిష్యే |
ఋషిర్వ్యాసః సముద్దిష్టో బ్రహ్మాదైవ తముచ్యతే |
ఛందో గాయత్రకం చైవ వినియోగస్తు తర్పణే ||
ఓమ్ భూః పురుష ఋగ్వేదస్తృప్యతామ్
ఓమ్ భువః పురుష యజుర్వేదస్తృప్యతామ్
ఓగ్గ్‍ం స్వః పురుష సామవేదస్తృప్యతామ్
ఓమ్ మహః పురుష అథర్వణవేదస్తృప్యతామ్
ఓమ్ జనః పురుష ఇతిహాసపురాణస్తృప్యతామ్
ఓమ్ తపః పురుష సర్వాగమస్తృప్యతామ్
ఓమ్ సత్యం పురుష సత్యలోకస్తృప్యతామ్
ఓమ్ భూర్భువః స్వః పురుష మండలాంతర్గతస్తృప్యతామ్
ఓమ్ భూరేకపదా గాయత్రీ తృప్యతామ్
ఓమ్ భువః ద్విపదా గాయత్రీ తృప్యతామ్
ఓగ్ం స్వః త్రిపదా గాయత్రీ తృప్యతామ్
ఓమ్ భూర్భువస్స్వః చతుష్పదా గాయత్రీ తృప్యతామ్
ఓమ్ ఉషస్తృప్యతామ్
ఓమ్ గాయత్రీ తృప్యతామ్
ఓమ్ సావిత్రీ తృప్యతామ్
ఓమ్ సరస్వతీ తృప్యతామ్
ఓమ్ వేదమాతా తృప్యతామ్
ఓమ్ పృథివీ తృప్యతామ్
ఓమ్ జయా తృప్యతామ్
ఓమ్ కౌశికీ తృప్యతామ్
ఓమ్ సాంకృతి తృప్యతామ్
ఓమ్ సర్వాపరాజితా తృప్యతామ్
ఓమ్ సహస్రమూర్తిస్తృప్యతామ్
ఓమ్ ఆనందమూర్తిస్తృప్యతామ్ |
|| దిఙ్నమస్కారః ||
ఓమ్ ప్రాచ్యై దిశే నమః | ఇంద్రాయ నమః |
ఓమ్ ఆగ్నేయై దిశే నమః | అగ్నయే నమః |
ఓమ్ దక్షిణాయై దిశే నమః | యమాయ నమః |
ఓమ్ నైరృత్యై దిశే నమః | నిరృతయే నమః |
ఓమ్ ప్రతీచ్యై దిశే నమః | వరుణాయ నమః |
ఓమ్ వాయువ్యై దిశే నమః | వాయవే నమః |
ఓమ్ ఉదీచ్యై దిశే నమః | కుబేరాయ నమః |
ఓమ్ ఈశాన్యై దిశే నమః | ఈశ్వరాయ నమః |
ఓమ్ ఊర్ధ్వాయై దిశే నమః | బ్రహ్మణే నమః |
ఓమ్ అధరాయై దిశే నమః | అనంతాయ నమః |
ఓమ్ సంధ్యాయై నమః
ఓమ్ గాయత్ర్యై నమః
ఓమ్ సావిత్ర్యై నమః
ఓమ్ సరస్వత్యై నమః
ఓమ్ సర్వేభ్యో దేవతాభ్యో నమః
ఓం దేవేభ్యో నమః |
ఓమ్ ఋషిభ్యో నమః
ఓమ్ మునిభ్యో నమః
ఓమ్ గురుభ్యో నమః
ఓమ్ పితృభ్యో నమః
ఓమ్ మాతృభ్యో నమః
ఓం నమో నమః ఇతి |
|| ఉద్వాసనమ్ ||
ఉత్తమేత్యనువాకస్య, వామదేవ ఋషిః, గాయత్రీ దేవతా, అనుష్టుప్ ఛందః, ఉద్వాసనే వినియోగః ||
ఓం ఉ॒త్తమే॑ శిఖ॑రే దేవీ భూ॒మ్యాం ప॑ర్వత॒మూర్ధ॑ని |
బ్రాహ్మణే॑భ్యోఽభ్య॑నుజ్ఞా॒తా॒ గ॒చ్ఛ దే॑వి య॒థా సు॑ఖమ్ ||
||జప నివేదనమ్ ||
దేవా గాతు విద ఇత్యస్య మంత్రస్య, మనసస్పత ఋషిః, వాతో దేవతా, విరాట్ ఛందః, జపనివేదనే వినియోగః||
ఓం దేవా॑గాతు విదోగా॒తు మి॒త్వాగా॒తు మి॑త |
మన॑సస్పత ఇ॒మం దే॑వ య॒జ్ఞగ్గ్ స్వాహా॒ వాతే॑థాః ||
(ప్రాతః కాలే)
ప్రాతస్సంధ్యాంగ భూతేన గాయత్ర్యాస్తు జపేన చ |
సాఽష్టేన శత సంఖ్యేన బ్రహ్మ మే ప్రియతాం రవిః ||
(మధ్యాహ్న కాలే)
మధ్యాహ్న సంధ్యాంగత్వేన గాయత్ర్యా జపితేన చ |
యథా సంఖ్యేన జపేన రుద్రో మే ప్రియతాం రవిః ||
(సాయం కాలే)
సాయం సంధ్యాంగ భూతేన గాయత్ర్యాస్తు జపేన చ |
సాఽష్టేన శత సంఖ్యేన బ్రహ్మ మే ప్రియతాం రవిః ||
|| ప్రవర ||
ప్రవరలు చూ. ||
చతుస్సాగర పర్యంతం గోబ్రాహ్మణేభ్యః శుభం భవతు | ………. ప్రవరాన్విత ………… గోత్రః శుక్ల యజుర్వేదాంతర్గత కాణ్వ శాఖాధ్యాయీ కాత్యాయన సూత్రః ………. శర్మాఽహం భో అభివాదయే ||
సమర్పణం |
ఆసత్యలోకాత్పాతాలా-దాలోకాలోకపర్వతాత్ |
యే సంతి బ్రాహ్మణాదేవాస్తేభ్యో నిత్యం నమో నమః ||
విష్ణుపత్నీసముద్భూతే శంఖవర్ణే మహీతలే |
అనేకరత్నసంపన్నే భూమిదేవి నమోఽస్తు తే ||
సముద్రవసనే దేవి పర్వతస్తనమండలే |
విష్ణుపత్నీ నమస్తుభ్యం పాదస్పర్శం క్షమస్వ మే ||