|| ఉత్తమ చరితమ్ ||
అస్య శ్రీ ఉత్తమచరితస్య రుద్ర ఋషిః, అనుష్టుప్ ఛందః, శ్రీమహాసరస్వతీ దేవతా, భీమా శక్తిః, భ్రామరీ బీజం, సూర్యస్తత్త్వం, సామవేద ధ్యానం, శ్రీమహాసరస్వతీప్రీత్యర్థే ఉత్తమచరిత పారాయణే వినియోగః |
ధ్యానం –
ఘంటాశూలహలాని శంఖముసలే చక్రం ధనుః సాయకం
హస్తాబ్జైర్దధతీం ఘనాంతవిలసచ్ఛీతాంశుతుల్యప్రభామ్ |
గౌరీదేహసముద్భవాం త్రిజగతామాధారభూతాం మహా-
-పూర్వామత్ర సరస్వతీమనుభజే శుంభాదిదైత్యార్దినీమ్ ||
|| ఓం క్లీం ||
ఋషిరువాచ || ౧ ||
పురా శుంభనిశుంభాభ్యామసురాభ్యాం శచీపతేః |
త్రైలోక్యం యజ్ఞభాగాశ్చ హృతా మదబలాశ్రయాత్ || ౨ ||
తావేవ సూర్యతాం తద్వదధికారం తథైందవమ్ |
కౌబేరమథ యామ్యం చ చక్రాతే వరుణస్య చ || ౩ ||
తావేవ పవనర్ధిం చ చక్రతుర్వహ్నికర్మ చ |
తతో దేవా వినిర్ధూతా భ్రష్టరాజ్యాః పరాజితాః || ౪ ||
హృతాధికారాస్త్రిదశాస్తాభ్యాం సర్వే నిరాకృతాః |
మహాసురాభ్యాం తాం దేవీం సంస్మరంత్యపరాజితామ్ || ౫ ||
తయాస్మాకం వరో దత్తో యథాఽఽపత్సు స్మృతాఖిలాః |
భవతాం నాశయిష్యామి తత్క్షణాత్పరమాపదః || ౬ ||
ఇతి కృత్వా మతిం దేవా హిమవంతం నగేశ్వరమ్ |
జగ్ముస్తత్ర తతో దేవీం విష్ణుమాయాం ప్రతుష్టువుః || ౭ ||
దేవా ఊచుః || ౮ ||
నమో దేవ్యై మహాదేవ్యై శివాయై సతతం నమః |
నమః ప్రకృత్యై భద్రాయై నియతాః ప్రణతాః స్మ తామ్ || ౯ ||
రౌద్రాయై నమో నిత్యాయై గౌర్యై ధాత్ర్యై నమో నమః |
జ్యోత్స్నాయై చేందురూపిణ్యై సుఖాయై సతతం నమః || ౧౦ ||
కల్యాణ్యై ప్రణతామృద్ధ్యై సిద్ధ్యై కుర్మో నమో నమః |
నైరృత్యై భూభృతాం లక్ష్మ్యై శర్వాణ్యై తే నమో నమః || ౧౧ ||
దుర్గాయై దుర్గపారాయై సారాయై సర్వకారిణ్యై |
ఖ్యాత్యై తథైవ కృష్ణాయై ధూమ్రాయై సతతం నమః || ౧౨ ||
అతిసౌమ్యాతిరౌద్రాయై నతాస్తస్యై నమో నమః |
నమో జగత్ప్రతిష్ఠాయై దేవ్యై కృత్యై నమో నమః || ౧౩ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు విష్ణుమాయేతి శబ్దితా |
నమస్తస్యై || ౧౪ || నమస్తస్యై || ౧౫ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౧౬ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు చేతనేత్యభిధీయతే |
నమస్తస్యై || ౧౭ || నమస్తస్యై || ౧౮ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౧౯ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు బుద్ధిరూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౨౦ || నమస్తస్యై || ౨౧ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౨౨ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు నిద్రారూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౨౩ || నమస్తస్యై || ౨౪ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౨౫ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు క్షుధారూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౨౬ || నమస్తస్యై || ౨౭ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౨౮ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు ఛాయారూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౨౯ || నమస్తస్యై || ౩౦ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౩౧ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు శక్తిరూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౩౨ || నమస్తస్యై || ౩౩ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౩౪ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు తృష్ణారూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౩౫ || నమస్తస్యై || ౩౬ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౩౭ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు క్షాంతిరూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౩౮ || నమస్తస్యై || ౩౯ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౪౦ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు జాతిరూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౪౧ || నమస్తస్యై || ౪౨ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౪౩ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు లజ్జారూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౪౪ || నమస్తస్యై || ౪౫ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౪౬ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు శాంతిరూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౪౭ || నమస్తస్యై || ౪౮ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౪౯ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు శ్రద్ధారూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౫౦ || నమస్తస్యై || ౫౧ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౫౨ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు కాంతిరూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౫౩ || నమస్తస్యై || ౫౪ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౫౫ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు లక్ష్మీరూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౫౬ || నమస్తస్యై || ౫౭ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౫౮ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు వృత్తిరూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౫౯ || నమస్తస్యై || ౬౦ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౬౧ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు స్మృతిరూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౬౨ || నమస్తస్యై || ౬౩ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౬౪ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు దయారూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౬౫ || నమస్తస్యై || ౬౬ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౬౭ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు తుష్టిరూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౬౮ || నమస్తస్యై || ౬౯ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౭౦ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు మాతృరూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౭౧ || నమస్తస్యై || ౭౨ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౭౩ ||
యా దేవీ సర్వభూతేషు భ్రాంతిరూపేణ సంస్థితా |
నమస్తస్యై || ౭౪ || నమస్తస్యై || ౭౫ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౭౬ ||
ఇంద్రియాణామధిష్ఠాత్రీ భూతానాం చాఖిలేషు యా |
భూతేషు సతతం తస్యై వ్యాప్త్యై దేవ్యై నమో నమః || ౭౭ ||
చితిరూపేణ యా కృత్స్నమేతద్వ్యాప్య స్థితా జగత్ |
నమస్తస్యై || ౭౮ || నమస్తస్యై || ౭౯ || నమస్తస్యై నమో నమః || ౮౦ ||
స్తుతా సురైః పూర్వమభీష్టసంశ్రయా-
-త్తథా సురేంద్రేణ దినేషు సేవితా |
కరోతు సా నః శుభహేతురీశ్వరీ
శుభాని భద్రాణ్యభిహంతు చాపదః || ౮౧ ||
యా సాంప్రతం చోద్ధతదైత్యతాపితై-
-రస్మాభిరీశా చ సురైర్నమస్యతే |
యా చ స్మృతా తత్క్షణమేవ హంతి నః
సర్వాపదో భక్తివినమ్రమూర్తిభిః || ౮౨ ||
ఋషిరువాచ || ౮౩ ||
ఏవం స్తవాదియుక్తానాం దేవానాం తత్ర పార్వతీ |
స్నాతుమభ్యాయయౌ తోయే జాహ్నవ్యా నృపనందన || ౮౪ ||
సాఽబ్రవీత్తాన్ సురాన్ సుభ్రూర్భవద్భిః స్తూయతేఽత్ర కా |
శరీరకోశతశ్చాస్యాః సముద్భూతాబ్రవీచ్ఛివా || ౮౫ ||
స్తోత్రం మమైతత్ క్రియతే శుంభదైత్యనిరాకృతైః |
దేవైః సమేతైః సమరే నిశుంభేన పరాజితైః || ౮౬ ||
శరీరకోశాద్యత్తస్యాః పార్వత్యా నిఃసృతాంబికా |
కౌశికీతి సమస్తేషు తతో లోకేషు గీయతే || ౮౭ ||
తస్యాం వినిర్గతాయాం తు కృష్ణాఽభూత్ సాఽపి పార్వతీ |
కాలికేతి సమాఖ్యాతా హిమాచలకృతాశ్రయా || ౮౮ ||
తతోఽంబికాం పరం రూపం బిభ్రాణాం సుమనోహరమ్ |
దదర్శ చండో ముండశ్చ భృత్యౌ శుంభనిశుంభయోః || ౮౯ ||
తాభ్యాం శుంభాయ చాఖ్యాతా సాఽతీవ సుమనోహరా |
కాప్యాస్తే స్త్రీ మహారాజ భాసయంతీ హిమాచలమ్ || ౯౦ ||
నైవ తాదృక్ క్వచిద్రూపం దృష్టం కేనచిదుత్తమమ్ |
జ్ఞాయతాం కాప్యసౌ దేవీ గృహ్యతాం చాఽసురేశ్వర || ౯౧ ||
స్త్రీరత్నమతిచార్వంగీ ద్యోతయంతీ దిశస్త్విషా |
సా తు తిష్ఠతి దైత్యేంద్ర తాం భవాన్ ద్రష్టుమర్హతి || ౯౨ ||
యాని రత్నాని మణయో గజాశ్వాదీని వై ప్రభో |
త్రైలోక్యే తు సమస్తాని సాంప్రతం భాంతి తే గృహే || ౯౩ ||
ఐరావతః సమానీతో గజరత్నం పురందరాత్ |
పారిజాతతరుశ్చాయం తథైవోచ్చైఃశ్రవా హయః || ౯౪ ||
విమానం హంససంయుక్తమేతత్తిష్ఠతి తేఽంగణే |
రత్నభూతమిహానీతం యదాసీద్వేధసోఽద్భుతమ్ || ౯౫ ||
నిధిరేష మహాపద్మః సమానీతో ధనేశ్వరాత్ |
కింజల్కినీం దదౌ చాబ్ధిర్మాలామమ్లానపంకజామ్ || ౯౬ ||
ఛత్రం తే వారుణం గేహే కాంచనస్రావి తిష్ఠతి |
తథాఽయం స్యందనవరో యః పురాఽఽసీత్ ప్రజాపతేః || ౯౭ ||
మృత్యోరుత్క్రాంతిదా నామ శక్తిరీశ త్వయా హృతా |
పాశః సలిలరాజస్య భ్రాతుస్తవ పరిగ్రహే || ౯౮ ||
నిశుంభస్యాబ్ధిజాతాశ్చ సమస్తా రత్నజాతయః |
వహ్నిరపి దదౌ తుభ్యమగ్నిశౌచే చ వాససీ || ౯౯ ||
ఏవం దైత్యేంద్ర రత్నాని సమస్తాన్యాహృతాని తే |
స్త్రీరత్నమేషా కల్యాణీ త్వయా కస్మాన్న గృహ్యతే || ౧౦౦ ||
ఋషిరువాచ || ౧౦౧ ||
నిశమ్యేతి వచః శుంభః స తదా చండముండయోః |
ప్రేషయామాస సుగ్రీవం దూతం దేవ్యా మహాసురమ్ || ౧౦౨ ||
ఇతి చేతి చ వక్తవ్యా సా గత్వా వచనాన్మమ |
యథా చాభ్యేతి సంప్రీత్యా తథా కార్యం త్వయా లఘు || ౧౦౩ ||
స తత్ర గత్వా యత్రాస్తే శైలోద్దేశేఽతిశోభనే |
తాం చ దేవీం తతః ప్రాహ శ్లక్ష్ణం మధురయా గిరా || ౧౦౪ ||
దూత ఉవాచ || ౧౦౫ ||
దేవి దైత్యేశ్వరః శుంభస్త్రైలోక్యే పరమేశ్వరః |
దూతోఽహం ప్రేషితస్తేన త్వత్సకాశమిహాగతః || ౧౦౬ ||
అవ్యాహతాజ్ఞః సర్వాసు యః సదా దేవయోనిషు |
నిర్జితాఖిలదైత్యారిః స యదాహ శృణుష్వ తత్ || ౧౦౭ ||
మమ త్రైలోక్యమఖిలం మమ దేవా వశానుగాః |
యజ్ఞభాగానహం సర్వానుపాశ్నామి పృథక్ పృథక్ || ౧౦౮ ||
త్రైలోక్యే వరరత్నాని మమ వశ్యాన్యశేషతః |
తథైవ గజరత్నం చ హృతం దేవేంద్రవాహనమ్ || ౧౦౯ ||
క్షీరోదమథనోద్భూతమశ్వరత్నం మమామరైః |
ఉచ్చైఃశ్రవససంజ్ఞం తత్ప్రణిపత్య సమర్పితమ్ || ౧౧౦ ||
యాని చాన్యాని దేవేషు గంధర్వేషూరగేషు చ |
రత్నభూతాని భూతాని తాని మయ్యేవ శోభనే || ౧౧౧ ||
స్త్రీరత్నభూతాం త్వాం దేవి లోకే మన్యామహే వయమ్ |
సా త్వమస్మానుపాగచ్ఛ యతో రత్నభుజో వయమ్ || ౧౧౨ ||
మాం వా మమానుజం వాపి నిశుంభమురువిక్రమమ్ |
భజ త్వం చంచలాపాంగి రత్నభూతాసి వై యతః || ౧౧౩ ||
పరమైశ్వర్యమతులం ప్రాప్స్యసే మత్పరిగ్రహాత్ |
ఏతద్బుద్ధ్యా సమాలోచ్య మత్పరిగ్రహతాం వ్రజ || ౧౧౪ ||
ఋషిరువాచ || ౧౧౫ ||
ఇత్యుక్తా సా తదా దేవీ గంభీరాంతఃస్మితా జగౌ |
దుర్గా భగవతీ భద్రా యయేదం ధార్యతే జగత్ || ౧౧౬ ||
దేవ్యువాచ || ౧౧౭ ||
సత్యముక్తం త్వయా నాత్ర మిథ్యా కించిత్త్వయోదితమ్ |
త్రైలోక్యాధిపతిః శుంభో నిశుంభశ్చాపి తాదృశః || ౧౧౮ ||
కిం త్వత్ర యత్ప్రతిజ్ఞాతం మిథ్యా తత్క్రియతే కథమ్ |
శ్రూయతామల్పబుద్ధిత్వాత్ ప్రతిజ్ఞా యా కృతా పురా || ౧౧౯ ||
యో మాం జయతి సంగ్రామే యో మే దర్పం వ్యపోహతి |
యో మే ప్రతిబలో లోకే స మే భర్తా భవిష్యతి || ౧౨౦ ||
తదాగచ్ఛతు శుంభోఽత్ర నిశుంభో వా మహాసురః | [మహాబలః]
మాం జిత్వా కిం చిరేణాత్ర పాణిం గృహ్ణాతు మే లఘు || ౧౨౧ ||
దూత ఉవాచ || ౧౨౨ ||
అవలిప్తాసి మైవం త్వం దేవి బ్రూహి మమాగ్రతః |
త్రైలోక్యే కః పుమాంస్తిష్ఠేదగ్రే శుంభనిశుంభయోః || ౧౨౩ ||
అన్యేషామపి దైత్యానాం సర్వే దేవా న వై యుధి |
తిష్ఠంతి సమ్ముఖే దేవి కిం పునః స్త్రీ త్వమేకికా || ౧౨౪ ||
ఇంద్రాద్యాః సకలా దేవాస్తస్థుర్యేషాం న సంయుగే |
శుంభాదీనాం కథం తేషాం స్త్రీ ప్రయాస్యసి సమ్ముఖమ్ || ౧౨౫ ||
సా త్వం గచ్ఛ మయైవోక్తా పార్శ్వం శుంభనిశుంభయోః |
కేశాకర్షణనిర్ధూతగౌరవా మా గమిష్యసి || ౧౨౬ ||
దేవ్యువాచ || ౧౨౭ ||
ఏవమేతద్బలీ శుంభో నిశుంభశ్చాపి తాదృశః |
కిం కరోమి ప్రతిజ్ఞా మే యదనాలోచితా పురా || ౧౨౮ ||
స త్వం గచ్ఛ మయోక్తం తే యదేతత్సర్వమాదృతః |
తదాఽఽచక్ష్వాసురేంద్రాయ స చ యుక్తం కరోతు యత్ || ౧౨౯ ||
|| ఓం ||
ఇతి శ్రీమార్కండేయపురాణే సావర్ణికే మన్వంతరే దేవీమాహాత్మ్యే దేవ్యా దూతసంవాదో నామ పంచమోఽధ్యాయః || ౫ ||
(ఉవాచమంత్రాః – ౯, త్రిపాన్మంత్రాః – ౬౬, శ్లోకమంత్రాః – ౫౪, ఏవం – ౧౨౯, ఏవమాదితః – ౩౮౮)