|| ఋశ్యశృంగస్యాంగదేశానయనప్రకారః ||
సుమంత్రశ్చోదితో రాజ్ఞా ప్రోవాచేదం వచస్తదా |
యథర్శ్యశృంగస్త్వానీతః శృణు మే మంత్రిభిః సహ || ౧ ||
రోమపాదమువాచేదం సహామాత్యః పురోహితః |
ఉపాయో నిరపాయోఽయమస్మాభిరభిమంత్రితః || ౨ ||
ఋశ్యశృంగో వనచరస్తపః స్వాధ్యాయనే రతః |
అనభిజ్ఞః స నారీణాం విషయాణాం సుఖస్య చ || ౩ ||
ఇంద్రియార్థైరభిమతైర్నరచిత్తప్రమాథిభిః |
పురమానాయయిష్యామః క్షిప్రం చాధ్యవసీయతామ్ || ౪ ||
గణికాస్తత్ర గచ్ఛంతు రూపవత్యః స్వలంకృతాః |
ప్రలోభ్య వివిధోపాయైరానేష్యంతీహ సత్కృతాః || ౫ ||
శ్రుత్వా తథేతి రాజా చ ప్రత్యువాచ పురోహితమ్ |
పురోహితో మంత్రిణశ్చ తథా చక్రుశ్చ తే తదా || ౬ ||
వారముఖ్యాస్తు తచ్ఛ్రుత్వా వనం ప్రవివిశుర్మహత్ |
ఆశ్రమస్యావిదూరేఽస్మిన్యత్నం కుర్వంతి దర్శనే || ౭ ||
ఋషిపుత్రస్య ధీరస్య నిత్యమాశ్రమవాసినః |
పితుః స నిత్యసంతుష్టో నాతిచక్రామ చాశ్రమాత్ || ౮ ||
న తేన జన్మ ప్రభృతి దృష్టపూర్వం తపస్వినా |
స్త్రీ వా పుమాన్వా యచ్చాన్యత్సత్త్వం నగరరాష్ట్రజమ్ || ౯ ||
తతః కదాచిత్తం దేశమాజగామ యదృచ్ఛయా |
విభండకసుతస్తత్ర తాశ్చాపశ్యద్వరాంగనాః || ౧౦ ||
తాశ్చిత్రవేషాః ప్రమదా గాయంత్యో మధురస్వరైః |
ఋషిపుత్రముపాగమ్య సర్వా వచనమబ్రువన్ || ౧౧ ||
కస్త్వం కిం వర్తసే బ్రహ్మన్ జ్ఞాతుమిచ్ఛామహే వయమ్ |
ఏకస్త్వం విజనే ఘోరే వనే చరసి శంస నః || ౧౨ ||
అదృష్టరూపాస్తాస్తేన కామ్యరూపా వనే స్త్రియః |
హార్దాత్తస్య మతిర్జాతా హ్యఖ్యాతుం పితరం స్వకమ్ || ౧౩ ||
పితా విభండకోఽస్మాకం తస్యాహం సుత ఔరసః |
ఋశ్యశృంగ ఇతి ఖ్యాతం నామ కర్మ చ మే భువి || ౧౪ ||
ఇహాశ్రమపదేఽస్మాకం సమీపే శుభదర్శనాః |
కరిష్యే వోఽత్ర పూజాం వై సర్వేషాం విధిపూర్వకమ్ || ౧౫ ||
ఋషిపుత్రవచః శ్రుత్వా సర్వాసాం మతిరాస వై |
తదాశ్రమపదం ద్రష్టుం జగ్ముః సర్వాశ్చ తేన తాః || ౧౬ ||
ఆగతానాం తతః పూజామృషిపుత్రశ్చకార హ |
ఇదమర్ఘ్యమిదం పాద్యమిదం మూలమిదం ఫలమ్ || ౧౭ ||
ప్రతిగృహ్య తు తాం పూజాం సర్వా ఏవ సముత్సుకాః |
ఋషేర్భీతాస్తు శీఘ్రం తా గమనాయ మతిం దధుః || ౧౮ ||
అస్మాకమపి ముఖ్యాని ఫలానీమాని వై ద్విజ |
గృహాణ ప్రతి భద్రం తే భక్షయస్వ చ మా చిరమ్ || ౧౯ ||
తతస్తాస్తం సమాలింగ్య సర్వా హర్షసమన్వితాః |
మోదకాన్ ప్రదదుస్తస్మై భక్ష్యాంశ్చ వివిధాన్ శుభాన్ || ౨౦ ||
తాని చాస్వాద్య తేజస్వీ ఫలానీతి స్మ మన్యతే |
అనాస్వాదితపూర్వాణి వనే నిత్యనివాసినామ్ || ౨౧ ||
ఆపృచ్ఛ్య చ తదా విప్రం వ్రతచర్యాం నివేద్య చ |
గచ్ఛంతి స్మాపదేశాత్తాః భీతాస్తస్య పితుః స్త్రియః || ౨౨ ||
గతాసు తాసు సర్వాసు కాశ్యపస్యాత్మజో ద్విజః |
అస్వస్థహృదయశ్చాసీద్దుఃఖాత్సంపరివర్తతే || ౨౩ ||
తతోఽపరేద్యుస్తం దేశమాజగామ స వీర్యవాన్ |
[* విభండకసుతః శ్రీమాన్మనసా చింతయన్ముహుః | *]
మనోజ్ఞా యత్ర తా దృష్టా వారముఖ్యాః స్వలంకృతాః || ౨౪ ||
దృష్ట్వైవ చ తదా విప్రమాయాంతం హృష్టమానసాః |
ఉపసృత్య తతః సర్వాస్తాస్తమూచురిదం వచః || ౨౫ ||
ఏహ్యాశ్రమపదం సౌమ్య హ్యస్మాకమితి చాబ్రువన్ |
[* చిత్రాణ్యత్ర బహూని స్యుర్మూలాని చ ఫలని చ | *]
తత్రాప్యేష విధిః శ్రీమాన్విశేషేణ భవిష్యతి || ౨౬ ||
శ్రుత్వా తు వచనం తాసాం మునిస్తద్ధృదయం‍గమమ్ |
గమనాయ మతిం చక్రే తం చ నిన్యుస్తధా స్త్రియః || ౨౭ ||
తత్ర చానీయమానే తు విప్రే తస్మిన్మహాత్మని |
వవర్ష సహసా దేవో జగత్ప్రహ్లాదయంస్తదా || ౨౮ ||
వర్షేణైవాగతం విప్రం విషయం స్వం నరాధిపః |
ప్రత్యుద్గమ్య మునిం ప్రీతః శిరసా చ మహీం గతః || ౨౯ || [ప్రహ్వ]
అర్ఘ్యం చ ప్రదదౌ తస్మై నియతః సుసమాహితః |
వవ్రే ప్రసాదం విప్రేంద్రాన్మా విప్రం మన్యురావిశేత్ || ౩౦ ||
అంతఃపురం ప్రవిశ్యాస్మై కన్యాం దత్త్వా యథావిధి |
శాంతాం శాంతేన మనసా రాజా హర్షమవాప సః || ౩౧ ||
ఏవం స న్యవసత్తత్ర సర్వకామైః సుపూజితః |
ఋశ్యశృంగో మహాతేజాః శాంతయా సహ భార్యయా || ౩౨ ||
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే బాలకాండే దశమః సర్గః || ౧౦ ||