What is Salvation
ఈ మోక్షం వివిధ తత్వశాస్త్రాల ప్రకారం వివిధ రకాలుగా వివరించబడుతుంది. సనాతన హిందూ తత్వంలో, ప్రధానంగా వేదాంత, యోగ, సాంఖ్య, వైశేషిక మరియు న్యాయ పాఠశాలలు మోక్షాన్ని తమదైన దృక్కోణంతో వివరిస్తాయి. అవి మోక్షాన్ని వివిధ మార్గాల ద్వారా సాధ్యమవుతుందని వివరిస్తాయి, వాటిలో జ్ఞాన మార్గం, భక్తి మార్గం, కర్మ మార్గం, ధ్యాన మార్గం ముఖ్యమైనవి.
సనాతన హిందూ ధర్మంలో మోక్షం:
సనాతన హిందూ ధర్మం ప్రకారం, జీవుడు పునర్జన్మల చక్రంలో (సంసారం) తిరుగుతూ ఉంటాడు. ఈ సంసారం అనేది కర్మ న్యాయం ఆధారంగా పనిచేస్తుంది. అంటే మనం చేయు కర్మలు (సత్కర్మ లేదా దుస్కర్మ) మన భవిష్యత్ జన్మలను నిర్ధారిస్తాయి. అలా మనం కర్మ బంధనం నుండి విముక్తి పొందినపుడే మోక్షం లభిస్తుంది.
మోక్షానికి మార్గాలు :
1. జ్ఞాన మార్గం (పరమార్ధ జ్ఞానం) - ఇది అద్వైత వేదాంతంలో ముఖ్యమైన మార్గం. ఈ మార్గంలో, వ్యక్తి పరమాత్మ (బ్రహ్మ) గురించి ఉన్న జ్ఞానం సంపాదిస్తాడు. "అహం బ్రహ్మాస్మి" అనే సూత్రం ప్రకారం, వ్యక్తి పరమాత్మతో ఒకటే అని గ్రహించడం ద్వారా మోక్షం పొందుతాడు.
2. భక్తి మార్గం - ఇందులో, భగవంతుని పట్ల భక్తి, ఆరాధన, అంకితభావం ద్వారా మోక్షం సాధించవచ్చు. శ్రీవైష్ణవం మరియు శైవం వంటి భక్తి పంథాలలో భగవంతుని కృప వల్ల మోక్షం లభిస్తుంది అని నమ్ముతారు.
3. కర్మ మార్ గం - కర్మ ఫలాల పట్ల ఆసక్తిని విడిచిపెట్టి, నిర్నిష్కామ కర్మ ద్వారా మోక్షం పొందవచ్చు. కర్మ చేయడం అవసరం, కానీ దాని ఫలాన్ని భగవంతుని వద్ద ఉంచడమే ఈ మార్గం ప్రధాన సిద్ధాంతం.
4. యోగ మార్గం - పతంజలి మహర్షి ప్రతిపాదించిన యోగ పద్ధతుల ద్వారా మనస్సు మరియు శరీరం క్రమబద్ధంగా నియంత్రణలో పెట్టి, సమాధి స్థితికి చేరడం ద్వారా మోక్షం సాధించవచ్చు.
వేదాంతంలో మోక్షం:
వేదాంతం, సనాతన హిందూ తత్వశాస్త్రాల్లో ఒక ప్రధాన పాఠశాల. వేదాంతం మూడు ప్రధాన శ్రేణులుగా విభజించబడింది:
1. అద్వైత వేదాంతం - శంకరాచార్యుల పరిణామం. ఈ సిద్ధాంతం ప్రకారం, మోక్షం అంటే జీవాత్మ (వ్యక్తిగత ఆత్మ) మరియు పరమాత్మ (బ్రహ్మ) రెండూ ఒకటే అని తెలుసుకోవడం. దేహభావన, బుద్ధి మరియు మనస్సు ఉన్నంతకాలం సంసారం కొనసాగుతుంది, కానీ బ్రహ్మజ్ఞానం వచ్చిన తర్వాత సంసారం కనుమరుగవుతుంది.
2. విశిష్టాద్వైత వేదాంతం - రామానుజాచార్యుల ప్రవచనం. ఈ సిద్ధాంతం ప్రకారం, జీవాత్మ మరియు పరమాత్మ వేర్వేరు, కానీ పరమాత్మకు సేవ చేయడం ద్వారా మాత్రమే మోక్షం సాధ్యమవుతుంది. భక్తి అనేది మోక్షానికి ప్రధాన మార్గం.
3. ద్వైత వేదాంతం - మాధ్వాచార్యుల సిద్ధాంతం. ఈ సిద్ధాంతం ప్రకారం, జీవాత్మ మరియు పరమాత్మ ఎప్పటికీ వేర్వేరు. పరమాత్మ మీద భక్తి ఉన్నప్పుడే మోక్షం లభిస్తుంది. ఇక్కడ, భక్తి అనేది అంతిమ మార్గం.
సంసార చక్రం మరియు కర్మ సిద్ధాంతం:
సంసారం అంటే జన్మ మరణాల చక్రం, ఇది ఆత్మ పునర్జన్మలు పొందుతూ ఉండే ప్రక్రియ. ఈ చక్రం కర్మ సిద్ధాంతం ఆధారంగా పనిచేస్తుంది. కర్మ అంటే మన క్రియలు, ఆలోచనలు మరియు వాటి ఫలితాలు. మనం చేయు సత్కర్మలు లేదా దుస్కర్మలు మనం భవిష్యత్తులో ఎలాంటి జన్మ పొందాలో నిర్ణయిస్తాయి. పాపకర్మలు చేయడం వలన, జీవుడు దుస్సంప్రాప్తి పొందుతాడు, అంటే దుఃఖభరితమైన జన్మల చక్రంలో పడి బాధపడుతాడు. సత్కర్మలు చేయడం వలన, జీవుడు మోక్షం లేదా జన్మ మరణాల బంధం నుండి విముక్తి పొందుతాడు.
మోక్షం గురించి వివిధ మతాలలో వివరణలు:
1. బౌద్ధం - బౌద్ధ తత్వంలో, మోక్షానికి సమానమైనది **నిర్వాణం**. బుద్ధుడు ప్రతిపాదించిన అష్టాంగిక మార్గం ద్వారా, మనం అహంకారం, ద్వేషం మరియు మోహం వంటి కర్మ బంధాలను కత్తిరించి, సంసార చక్రం నుండి విముక్తి పొందవచ్చు. బౌద్ధంలో మోక్షం అంటే, పునర్జన్మల చక్రం నుండి విముక్తి పొందటమే కాదు, జీవితంలో ఉన్న అన్ని దుఃఖాలను తొలగించుకోవడము కూడా.
2. జైనం - జైన ధర్మంలో మోక్షాన్ని 'కైవల్యం' అంటారు. ఈ తత్వంలో, ఆత్మ అనేక జన్మలను అనుభవిస్తూ వస్తుంది. కర్మల ప్రభావం వల్ల, ఆత్మ సంక్లిష్టతలో ఉంటోంది. కర్మ బంధాలను పూర్తిగా తొలగించినపుడు, ఆత్మ పూర్తిగా స్వతంత్రంగా మారి కైవల్యం స్థితికి చేరుతుంది. ఈ స్థితి మోక్షంగా పరిగణించబడుతుంది.
3. సిక్కు ధర్మం - సిక్కు మతంలో కూడా మోక్షం అనేది అత్యంత ముఖ్యమైనది. సిక్కు మతం ప్రకారం, భగవంతుడి పట్ల శుద్ధ భక్తి, కర్మాచరణ ద్వారా మోక్షం సాధ్యమవుతుంది.
మోక్షం సాధన:
మోక్షం అనేది సాధ్యమవ్వడం చాలా కష్టమైనదిగా పరిగణించబడుతుంది. ఇది కేవలం శరీరధర్మాలు, మానసిక ధర్మాలు మాత్రమే కాకుండా, ఆత్మిక ధర్మాలకు సంబంధించినది. సంసారబంధాలు, అహంకారం, రాగద్వేషాలు, మరియు ఇతర మానసిక బంధాల నుండి విడిపోవడం ద్వారా మోక్షం సాధ్యమవుతుంది. ఈ మోక్ష సాపేక్షంగా శాశ్వతమైనది, ఎందుకంటే అది సంసారం నుండి పూర్తిగా విముక్తి కలిగిస్తుంది.
ముగింపు
మోక్షం పొందడం అనేది వ్యక్తిగత సాధన, అనుభవం మరియు జ్ఞానం ద్వారా మాత్రమే సాధ్యమవుతుంది.