సరస్వతీ సూక్తం

 

-(ఋ.వే.6.61)
ఇ॒యం॑దదాద్రభ॒సమృ॑ణ॒చ్యుతం॒ దివో᳚దాసం-వఀద్ర్య॒శ్వాయ॑ దా॒శుషే᳚ ।
యా శశ్వం᳚తమాచ॒ఖశదా᳚వ॒సం ప॒ణిం తా తే᳚ దా॒త్రాణి॑ తవి॒షా స॑రస్వతి ॥ 1 ॥

ఇ॒యం శుష్మే᳚భిర్బిస॒ఖా ఇ॑వారుజ॒త్సాను॑ గిరీ॒ణాం త॑వి॒షేభి॑రూ॒ర్మిభిః॑ ।
పా॒రా॒వ॒త॒ఘ్నీమవ॑సే సువృ॒క్తిభి॑స్సర॑స్వతీ॒ మా వి॑వాసేమ ధీ॒తిభిః॑ ॥ 2 ॥

సర॑స్వతి దేవ॒నిదో॒ ని బ॑ర్​హయ ప్ర॒జాం-విఀశ్వ॑స్య॒ బృస॑యస్య మా॒యినః॑ ।
ఉ॒త క్షి॒తిభ్యో॒ఽవనీ᳚రవిందో వి॒షమే᳚భ్యో అస్రవో వాజినీవతి ॥ 3 ॥

ప్రణో᳚ దే॒వీ సర॑స్వతీ॒ వాజే᳚భిర్వా॒జినీ᳚వతీ ।
ధీ॒నామ॑వి॒త్ర్య॑వతు ॥ 4 ॥

యస్త్వా᳚ దేవి సరస్వత్యుపబ్రూ॒తే ధనే᳚ హి॒తే ।
ఇంద్రం॒ న వృ॑త్ర॒తూర్యే᳚ ॥ 5 ॥

త్వం దే᳚వి సరస్వ॒త్యవా॒ వాజే᳚షు వాజిని ।
రదా᳚ పూ॒షేవ॑ నః స॒నిమ్ ॥ 6 ॥

ఉ॒త స్యా నః॒ సర॑స్వతీ ఘో॒రా హిర᳚ణ్యవర్తనిః ।
వృ॒త్ర॒ఘ్నీ వ॑ష్టి సుష్టు॒తిమ్ ॥ 7 ॥

యస్యా᳚ అనం॒తో అహ్రు॑తస్త్వే॒షశ్చ॑రి॒ష్ణుర᳚ర్ణ॒వః ।
అమ॒శ్చర॑తి॒ రోరు॑వత్ ॥ 8 ॥

సా నో॒ విశ్వా॒ అతి॒ ద్విషః॒ స్వసౄ᳚ర॒న్యా ఋ॒తావ॑రీ ।
అత॒న్నహే᳚వ॒ సూర్యః॑ ॥ 9 ॥

ఉ॒త నః॑ ప్రి॒యా ప్రి॒యాసు॑ స॒ప్తస్వ॑సా॒ సుజు॑ష్టా ।
సర॑స్వతీ॒ స్తోమ్యా᳚ భూత్ ॥ 10 ॥

ఆ॒ప॒ప్రుషీ॒ పార్థి॑వాన్యు॒రు రజో᳚ అం॒తరి॑క్షమ్ ।
సర॑స్వతీ ని॒దస్పా᳚తు ॥ 11 ॥

త్రి॒ష॒ధస్థా᳚ స॒ప్తధా᳚తుః॒ పంచ॑ జా॒తా వ॒ర్ధయం᳚తీ ।
వాజే᳚వాజే॒ హవ్యా᳚ భూత్ ॥ 12 ॥

ప్ర యా మ॑హి॒మ్నా మ॒హినా᳚సు॒ చేకి॑తే ద్యు॒మ్నేభి॑ర॒న్యా అ॒పసా᳚మ॒పస్త॑మా ।
రథ॑ ఇవ బృహ॒తీ వి॒భ్వనే᳚ కృ॒తోప॒స్తుత్యా᳚ చికి॒తుషా॒ సర॑స్వతీ ॥ 13 ॥

సర॑స్వత్య॒భి నో᳚ నేషి॒ వస్యో॒ మాప॑ స్ఫరీః॒ పయ॑సా॒ మా న॒ ఆ ధ॑క్ ।
జు॒షస్వ॑ నః స॒ఖ్యా వే॒శ్యా᳚ చ॒ మా త్వత్ క్షేత్రా॒ణ్యర॑ణాని గన్మ ॥ 14 ॥

–(ఋ.వే.7.95)
ప్ర క్షోద॑సా॒ ధాయ॑సా సస్ర ఏ॒షా సర॑స్వతీ ధ॒రుణ॒మాయ॑సీ॒ పూః ।
ప్ర॒బాబ॑ధానా ర॒థ్యే᳚వ యాతి॒ విశ్వా᳚ అ॒పో మ॑హి॒నా సింధు॑ర॒న్యాః ॥ 15 ॥

ఏకా᳚చేత॒త్సర॑స్వతీ న॒దీనాం॒ శుచి᳚ర్య॒తీ గి॒రిభ్య॒ ఆ స॑ము॒ద్రాత్ ।
రా॒యశ్చేతం᳚తీ॒ భువ॑నస్య॒ భూరే᳚ర్ఘృ॒తం పయో᳚ దుదుహే॒ నాహు॑షాయ ॥ 16 ॥

స వా᳚వృధే॒ నర్యో॒ యోష॑ణాసు॒ వృషా॒ శిశు᳚ర్వృష॒భో య॒జ్ఞియా᳚సు ।
స వా॒జినం᳚ మ॒ఘవ॑ద్భ్యో దధాతి॒ వి సా॒తయే᳚ త॒న్వం᳚ మామృజీత ॥ 17 ॥

ఉ॒త స్యా నః॒ సర॑స్వతీ జుషా॒ణోప॑ శ్రవత్సు॒భగా᳚ య॒జ్ఞే అ॒స్మిన్న్ ।
మి॒తజ్ఞు॑భిర్నమ॒స్యై᳚రియా॒నా రా॒యా యు॒జా చి॒దుత్త॑రా॒ సఖి॑భ్యః ॥ 18 ॥

ఇ॒మా జుహ్వా᳚నా యు॒ష్మదా నమో᳚భిః॒ ప్రతి॒ స్తోమం᳚ సరస్వతి జుషస్వ ।
తవ॒ శర్మ᳚న్ప్రి॒యత॑మే॒ దధా᳚నా॒ ఉప॑ స్థేయామ శర॒ణం న వృ॒క్షమ్ ॥ 19 ॥

అ॒యము॑ తే సరస్వతి॒ వసి॑ష్ఠో॒ ద్వారా᳚వృ॒తస్య॑ సుభగే॒ వ్యా᳚వః ।
వర్ధ॑ శుభ్రే స్తువ॒తే రా᳚సి॒ వాజా॑న్యూ॒యం పా᳚త స్వ॒స్తిభిః॒ సదా᳚ నః ॥ 20 ॥

(ఋ.వే.7.96)
బృ॒హదు॑ గాయిషే॒ వచో᳚ఽసు॒ర్యా᳚ న॒దీనా᳚మ్ ।
సర॑స్వతీ॒మిన్మ॑హయా సువృ॒క్తిభి॒స్స్తోమై᳚ర్వసిష్ఠ॒ రోద॑సీ ॥ 21 ॥

ఉ॒భే యత్తే᳚ మహి॒నా శు॑భ్రే॒ అంధ॑సీ అధిక్షి॒యంతి॑ పూ॒రవః॑ ।
సా నో᳚ బోధ్యవి॒త్రీ మ॒రుత్స॑ఖా॒ చోద॒ రాధో᳚ మ॒ఘోనా᳚మ్ ॥ 22 ॥

భ॒ద్రమిద్భ॒ద్రా కృ॑ణవ॒త్సర॑స్వ॒త్యక॑వారీ చేతతి వా॒జినీ᳚వతీ ।
గృ॒ణా॒నా జ॑మదగ్ని॒వత్స్తు॑వా॒నా చ॑ వసిష్ఠ॒వత్ ॥ 23 ॥

జ॒నీ॒యంతో॒ న్వగ్ర॑వః పుత్రీ॒యంతః॑ సు॒దాన॑వః ।
సర॑స్వంతం హవామహే ॥ 24 ॥

యే తే᳚ సరస్వ ఊ॒ర్మయో॒ మధు॑మంతో ఘృత॒శ్చుతః॑ ।
తేభి᳚ర్నోఽవి॒తా భ॒వ ॥ 25 ॥

పీ॒పి॒వాంసం॒ సర॑స్వతః॒ స్తనం॒-యోఀ వి॒శ్వద॑ర్​శతః ।
భ॒క్షీ॒మహి॑ ప్ర॒జామిషం᳚ ॥ 26 ॥

(ఋ.వే.2.41.16)
అంబి॑తమే॒ నదీ᳚తమే॒ దేవి॑తమే॒ సర॑స్వతి ।
అ॒ప్ర॒శ॒స్తా ఇ॑వ స్మసి॒ ప్రశ॑స్తిమంబ నస్కృధి ॥ 27 ॥

త్వే విశ్వా᳚ సరస్వతి శ్రి॒తాయూం᳚షి దే॒వ్యామ్ ।
శు॒నహో᳚త్రేషు మత్స్వ ప్ర॒జాం దే᳚వి దిదిడ్ఢి నః ॥ 28 ॥

ఇ॒మా బ్రహ్మ॑ సరస్వతి జు॒షస్వ॑ వాజినీవతి ।
యా తే॒ మన్మ॑ గృత్సమ॒దా ఋ॑తావరి ప్రి॒యా దే॒వేషు॒ జుహ్వ॑తి ॥ 29 ॥

(ఋ.వే.1.3.10)
పా॒వ॒కా నః॒ సర॑స్వతీ॒ వాజే᳚భిర్వా॒జినీ᳚వతీ ।
య॒జ్ఞం-వఀ ॑ష్టు ధి॒యావ॑సుః ॥ 30 ॥

చో॒ద॒యి॒త్రీ సూ॒నృతా᳚నాం॒ చేతం᳚తీ సుమతీ॒నామ్ ।
య॒జ్ఞం ద॑ధే॒ సర॑స్వతీ ॥ 31 ॥

మ॒హో అర్ణః॒ సర॑స్వతీ॒ ప్ర చే᳚తయతి కే॒తునా᳚ ।
ధియో॒ విశ్వా॒ వి రా᳚జతి ॥ 32 ॥

(ఋ.వే.10.17.7)
సర॑స్వతీం దేవ॒యంతో᳚ హవంతే॒ సర॑స్వతీమధ్వ॒రే తా॒యమా᳚నే ।
సర॑స్వతీం సు॒కృతో᳚ అహ్వయంత॒ సర॑స్వతీ దా॒శుషే॒ వార్యం᳚ దాత్ ॥ 33 ॥

సర॑స్వతి॒ యా స॒రథం᳚-యఀ॒యాథ॑ స్వ॒ధాభి॑ర్దేవి పి॒తృభి॒ర్మదం᳚తీ ।
ఆ॒సద్యా॒స్మిన్బ॒ర్​హిషి॑ మాదయస్వానమీ॒వా ఇష॒ ఆ ధే᳚హ్య॒స్మే ॥ 34 ॥

సర॑స్వతీం॒-యాంఀ పి॒తరో॒ హవం᳚తే దక్షి॒ణా య॒జ్ఞమ॑భి॒నక్ష॑మాణాః ।
స॒హ॒స్రా॒ర్ఘమి॒ళో అత్ర॑ భా॒గం రా॒యస్పోషం॒-యఀజ॑మానేషు ధేహి ॥ 35 ॥

(ఋ.వే.5.43.11)
ఆ నో᳚ ది॒వో బృ॑హ॒తః పర్వ॑తా॒దా సర॑స్వతీ యజ॒తా గం᳚తు య॒జ్ఞమ్ ।
హవం᳚ దే॒వీ జు॑జుషా॒ణా ఘృ॒తాచీ᳚ శ॒గ్మాం నో॒ వాచ॑ముశ॒తీ శృ॑ణోతు ॥ 36 ॥

(ఋ.వే.2.32.4)
రా॒కామ॒హం సు॒హవాం᳚ సుష్టు॒తీ హు॑వే శృ॒ణోతు॑ నః సు॒భగా॒ బోధ॑తు॒ త్మనా᳚ ।
సీవ్య॒త్వపః॑ సూ॒చ్యాచ్ఛి॑ద్యమానయా॒ దదా᳚తు వీ॒రం శ॒తదా᳚యము॒క్థ్యం᳚ ॥ 37 ॥

యాస్తే᳚ రాకే సుమ॒తయః॑ సు॒పేశ॑సో॒ యాభి॒ర్దదా᳚సి దా॒శుషే॒ వసూ᳚ని ।
తాభి᳚ర్నో అ॒ద్య సు॒మనా᳚ ఉ॒పాగ॑హి సహస్రపో॒షం సు॑భగే॒ రరా᳚ణా ॥ 38 ॥

సినీ᳚వాలి॒ పృథు॑ష్టుకే॒ యా దే॒వానా॒మసి॒ స్వసా᳚ ।
జు॒షస్వ॑ హ॒వ్యమాహు॑తం ప్ర॒జాం దే᳚వి దిదిడ్ఢి నః ॥ 39 ॥

యా సు॑బా॒హుః స్వం᳚గు॒రిః సు॒షూమా᳚ బహు॒సూవ॑రీ ।
తస్యై᳚ వి॒శ్పత్న్యై᳚ హ॒విః సి॑నీవా॒ల్యై జు॑హోతన ॥ 40 ॥

యా గుం॒గూర్యా సి॑నీవా॒లీ యా రా॒కా యా సర॑స్వతీ ।
ఇం॒ద్రా॒ణీమ॑హ్వ ఊ॒తయే᳚ వరుణా॒నీం స్వ॒స్తయే᳚ ॥ 41 ॥

ఓం శాంతిః॒ శాంతిః॒ శాంతిః॑ ॥