#ગંગાલહરી

 

સમૃદ્ધં સૌભાગ્યં સકલવસુધાયાઃ કિમપિ તન્

મહૈશ્વર્યં લીલાજનિતજગતઃ ખણ્ડપરશોઃ .

શ્રુતીનાં સર્વસ્વં સુકૃતમથ મૂર્તં સુમનસાં

સુધાસોદર્યં તે સલિલમશિવં નઃ શમયતુ .. ૧..

દરિદ્રાણાં દૈન્યં દુરિતમથ દુર્વાસનહૃદાં

દ્રુતં દૂરીકુર્વન્ સકૃદપિ ગતો દૃષ્ટિસરણિમ્ .

અપિ દ્રાગાવિદ્યાદ્રુમદલનદીક્ષાગુરુરિહ

પ્રવાહસ્તે વારાં શ્રિયમયમપારાં દિશતુ નઃ .. ૨..

ઉદઞ્ચન્માર્તણ્ડસ્ફુટકપટહેરમ્બજનની-

કટાક્ષવ્યાક્ષેપક્ષણજનિતસંક્ષોભનિવહાઃ .

ભવન્તુ ત્વઙ્ગન્તો હરશિરસિ ગઙ્ગાતનુભુવ-

સ્તરઙ્ગાઃ પ્રોત્તુઙ્ગા દુરિતભયભઙ્ગાય ભવતામ્ .. ૩..

તવાલમ્બાદમ્બ સ્ફુરદલઘુગર્વેણ સહસા

મયા સર્વેઽવજ્ઞાસરણિમથ નીતાઃ સુરગણાઃ .

ઇદાનીમૌદાસ્યં ભજસિ યદિ ભાગીરથિ તદા

નિરાધારો હા રોદિમિ કથય કેષામિહ પુરઃ .. ૪..

સ્મૃતિં યાતા પુંસામકૃતસુકૃતાનામપિ ચ યા

હરત્યન્તસ્તન્દ્રાં તિમિરમિવ ચન્દ્રાંશુસરણિઃ .

ઇયં સા તે મૂર્તિઃ સકલસુરસંસેવ્યસલિલા

મમાન્તઃસન્તાપં ત્રિવિધમપિ પાપં ચ હરતામ્ .. ૫..

અપિ પ્રાજ્યં રાજ્યં તૃણમિવ પરિત્યજ્ય સહસા

વિલોલદ્વાનીરં તવ જનનિ તીરં શ્રિતવતામ્ .

સુધાતઃ સ્વાદીયસ્સલિલભરમાતૃપ્તિ પિબતાં

જનાનામાનન્દઃ પરિહસતિ નિર્વાણપદવીમ્ .. ૬..

પ્રભાતે સ્નાતીનાં નૃપતિરમણીનાં કુચતટી-

ગતો યાવન્માતર્મિલતિ તવ તોયૈર્મૃગમદઃ .

મૃગાસ્તાવદ્વૈમાનિકશતસહસ્રૈઃ પરિવૃતા

વિશન્તિ સ્વચ્છન્દં વિમલવપુષો નન્દનવનમ્ .. ૭..

સ્મૃતં સદ્યઃ સ્વાન્તં વિરચયતિ શાન્તં સકૃદપિ

પ્રગીતં યત્પાપં ઝટિતિ ભવતાપં ચ હરતિ .

ઇદં તદ્ગઙ્ગેતિ શ્રવણરમણીયં ખલુ પદં

મમ પ્રાણપ્રાન્તે વદનકમલાન્તર્વિલસતુ .. ૮..

યદન્તઃ ખેલન્તો બહુલતરસન્તોષભરિતા

ન કાકા નાકાધીશ્વરનગરસાકાઙ્ક્ષમનસઃ .

નિવાસાલ્લોકાનાં જનિમરણશોકાપહરણં

તદેતત્તે તીરં શ્રમશમનધીરં ભવતુ નઃ .. ૯..

ન યત્સાક્ષાદ્વેદૈરપિ ગલિતભેદૈરવસિતં

ન યસ્મિન્ જીવાનાં પ્રસરતિ મનોવાગવસરઃ .

નિરાકારં નિત્યં નિજમહિમનિર્વાસિતતમો

વિશુદ્ધં યત્તત્ત્વં સુરતટિનિ તત્ત્વં ન વિષયઃ .. ૧૦..

મહાદાનૈર્ધ્યાનૈર્બહુવિધવિતાનૈરપિ ચ યન્

ન લભ્યં ઘોરાભિઃ સુવિમલતપોરાશિભિરપિ .

અચિન્ત્યં તદ્વિષ્ણોઃ પદમખિલસાધારણતયા

દદાના કેનાસિ ત્વમિહ તુલનીયા કથય નઃ .. ૧૧..

નૃણામીક્ષામાત્રાદપિ પરિહરન્ત્યા ભવભયં

શિવાયાસ્તે મૂર્તેઃ ક ઇહ મહિમાનં નિગદતુ .

અમર્ષમ્લાનાયાઃ પરમમનુરોધં ગિરિભુવો

વિહાય શ્રીકણ્ઠઃ શિરસિ નિયતં ધારયતિ યામ્ .. ૧૨..

વિનિન્દ્યાન્યુન્મત્તૈરપિ ચ પરિહાર્યાણિ પતિતૈ-

રવાચ્યાનિ વ્રાત્યૈઃ સપુલકમપાસ્યાનિ પિશુનૈઃ .

હરન્તી લોકાનામનવરતમેનાંસિ કિયતાં

કદાપ્યશ્રાન્તા ત્વં જગતિ પુનરેકા વિજયસે .. ૧૩..

સ્ખલન્તી સ્વર્લોકાદવનિતલશોકાપહૃતયે

જટાજૂટગ્રન્થૌ યદસિ વિનિબદ્ધા પુરભિદા .

અયે નિર્લોભાનામપિ મનસિ લોભં જનયતાં

ગુણાનામેવાયં તવ જનનિ દોષઃ પરિણતઃ .. ૧૪..

જડાનન્ધાન્ પઙ્ગૂન્ પ્રકૃતિબધિરાનુક્તિવિકલાન્

ગ્રહગ્રસ્તાનસ્તાખિલદુરિતનિસ્તારસરણીન્ .

નિલિમ્પૈર્નિર્મુક્તાનપિ ચ નિરયાન્તર્નિપતતો

નરાનમ્બ ત્રાતું ત્વમિહ પરમં ભેષજમસિ .. ૧૫..

સ્વભાવસ્વચ્છાનાં સહજશિશિરાણામયમપા-

મપારસ્તે માતર્જયતિ મહિમા કોઽપિ જગતિ .

મુદાયં ગાયન્તિ દ્યુતલમનવદ્યદ્યુતિભૃતઃ

સમાસાદ્યાદ્યાપિ સ્ફુટપુલકસાન્દ્રાઃ સગરજાઃ .. ૧૬..

કૃતક્ષુદ્રૈનસ્કાનથ ઝટિતિ સન્તપ્તમનસઃ

સમુદ્ધર્તું સન્તિ ત્રિભુવનતલે તીર્થનિવહાઃ .

અપિ પ્રાયશ્ચિત્તપ્રસરણપથાતીતચરિતા-

ન્નરાનૂરીકર્તું ત્વમિવ જનનિ ત્વં વિજયસે .. ૧૭..

નિધાનં ધર્માણાં કિમપિ ચ વિધાનં નવમુદાં

પ્રધાનં તીર્થાનામમલપરિધાનં ત્રિજગતઃ .

સમાધાનં બુદ્ધેરથ ખલુ તિરોધાનમધિયાં

શ્રિયામાધાનં નઃ પરિહરતુ તાપં તવ વપુઃ .. ૧૮..

પુરો ધાવં ધાવં દ્રવિણમદિરાઘૂર્ણિતદૃશાં

મહીપાનાં નાનાતરુણતરખેદસ્ય નિયતમ્ .

મમૈવાયં મન્તુઃ સ્વહિતશતહન્તુર્જડધિયો

વિયોગસ્તે માતર્યદિહ કરુણાતઃ ક્ષણમપિ .. ૧૯..

મરુલ્લીલાલોલલ્લહરિલુલિતામ્ભોજપટલી-

સ્ખલત્પાંસુવ્રાતચ્છુરણવિસરત્કૌઙ્કુમરુચિ .

સુરસ્ત્રીવક્ષોજક્ષરદગરુજમ્બાલજટિલં

જલં તે જમ્બાલં મમ જનનજાલં જરયતુ .. ૨૦..

સમુત્પત્તિઃ પદ્મારમણપદપદ્મામલનખા-

ન્નિવાસઃ કન્દર્પપ્રતિભટજટાજૂટભવને .

અથાઽયં વ્યાસઙ્ગો હતપતિતનિસ્તારણવિધૌ

ન કસ્માદુત્કર્ષસ્તવ જનનિ જાગર્તુ જગતિ .. ૨૧..

નગેભ્યો યાન્તીનાં કથય તટિનીનાં કતમયા

પુરાણાં સંહર્તુઃ સુરધુનિ કપર્દોઽધિરુરુહે .

કયા વા શ્રીભર્તુઃ પદકમલમક્ષાલિ સલિલૈ-

સ્તુલાલેશો યસ્યાં તવ જનનિ દીયેત કવિભિઃ .. ૨૨..

વિધત્તાં નિઃશઙ્કં નિરવધિ સમાધિં વિધિરહો

સુખં શેષે શેતાં હરિરવિરતં નૃત્યતુ હરઃ .

કૃતં પ્રાયશ્ચિત્તૈરલમથ તપોદાનયજનૈઃ

સવિત્રી કામાનાં યદિ જગતિ જાગર્તિ જનની .. ૨૩..

અનાથઃ સ્નેહાર્દ્રાં વિગલિતગતિઃ પુણ્યગતિદાં

પતન્ વિશ્વોદ્ધર્ત્રીં ગદવિગલિતઃ સિદ્ધભિષજમ્ .

સુધાસિન્ધું તૃષ્ણાકુલિતહૃદયો માતરમયં

શિશુઃ સમ્પ્રાપ્તસ્ત્વામહમિહ વિદધ્યાઃ સમુચિતમ્ .. ૨૪..

વિલીનો વૈ વૈવસ્વતનગરકોલાહલભરો

ગતા દૂતા દૂરં ક્વચિદપિ પરેતાન્ મૃગયિતુમ્ .

વિમાનાનાં વ્રાતો વિદલયતિ વીથિર્દિવિષદાં

કથા તે કલ્યાણી યદવધિ મહીમણ્ડલમગાત્ .. ૨૫..

સ્ફુરત્કામક્રોધપ્રબલતરસઞ્જાતજટિલ-

જ્વરજ્વાલાજાલજ્વલિતવપુષાં નઃ પ્રતિદિનમ્ .

હરન્તાં સન્તાપં કમપિ મરુદુલ્લાસલહરિ-

ચ્છટાચઞ્ચત્પાથઃકણસરણયો દિવ્યસરિતઃ .. ૨૬..

ઇદં હિ બ્રહ્માણ્ડં સકલભુવનાભોગભવનં

તરઙ્ગૈર્યસ્યાન્તર્લુઠતિ પરિતસ્તિન્દુકમિવ .

સ એષ શ્રીકણ્ઠપ્રવિતતજટાજૂટજટિલો

જલાનાં સઙ્ઘાતસ્તવ જનનિ તાપં હરતુ નઃ .. ૨૭..

ત્રપન્તે તીર્થાનિ ત્વરિતમિહ યસ્યોદ્ધૃતિવિધૌ

કરં કર્ણે કુર્વન્ત્યપિ કિલ કપાલિપ્રભૃતયઃ .

ઇમં ત્વં મામમ્બ ત્વમિયમનુકમ્પાર્દ્રહૃદયે

પુનાના સર્વેષામઘમથનદર્પં દલયસિ .. ૨૮..

શ્વપાકાનાં વ્રાતૈરમિતવિચિકિત્સાવિચલિતૈ-

ર્વિમુક્તાનામેકં કિલ સદનમેનઃપરિષદામ્ .

અહો મામુદ્ધર્તું જનનિ ઘટયન્ત્યાઃ પરિકરં

તવ શ્લાઘાં કર્તું કથમિવ સમર્થો નરપશુઃ .. ૨૯..

ન કોઽપ્યેતાવન્તં ખલુ સમયમારભ્ય મિલિતો

યદુદ્ધારાદારાદ્ભવતિ જગતો વિસ્મયભરઃ .

ઇતીમામીહાં તે મનસિ ચિરકાલં સ્થિતવતી-

મયં સમ્પ્રાપ્તોઽહં સફલયિતુમમ્બ પ્રણય નઃ .. ૩૦..

શ્વવૃત્તિવ્યાસઙ્ગો નિયતમથ મિથ્યાપ્રલપનં

કુતર્કેશ્વભ્યાસઃ સતતપરપૈશુન્યમનનમ્ .

અપિ શ્રાવં શ્રાવં મમ તુ પુનરેવં ગુણગણા-

નૃતે ત્વત્કો નામ ક્ષણમપિ નિરીક્ષેત વદનમ્ .. ૩૧..

વિશાલાભ્યામાભ્યાં કિમિહ નયનાભ્યાં ખલુ ફલં

ન યાભ્યામાલીઢા પરમરમણીયા તવ તનુઃ .

અયં હિ ન્યક્કારો જનનિ મનુજસ્ય શ્રવણયો-

ર્યયોર્નાન્તર્યાતસ્તવ લહરિલીલાકલકલઃ .. ૩૨..

વિમાનૈઃ સ્વચ્છન્દં સુરપુરમયન્તે સુકૃતિનઃ

પતન્તિ દ્રાક્ પાપા જનનિ નરકાન્તઃ પરવશાઃ .

વિભાગોઽયં તસ્મિન્નશુભમયમૂર્તૌ જનપદે

ન યત્ર ત્વં લીલાદલિતમનુજાશેષકલુષા .. ૩૩..

અપિ ઘ્નન્તો વિપ્રાનવિરતમુશન્તો ગુરુસતીઃ

પિબન્તો મૈરેયં પુનરપિ હરન્તશ્ચ કનકમ્ .

વિહાય ત્વય્યન્તે તનુમતનુદાનાધ્વરજુષા-

મુપર્યમ્બ ક્રીડન્ત્યખિલસુરસમ્ભાવિતપદાઃ .. ૩૪..

અલભ્યં સૌરભ્યં હરતિ સતતં યઃ સુમનસાં

ક્ષણાદેવ પ્રાણાનપિ વિરહશસ્ત્રક્ષતહૃદામ્ .

ત્વદીયાનાં લીલાચલિતલહરીણાં વ્યતિકરાત્

પુનીતે સોઽપિ દ્રાગહહ પવમાનસ્ત્રિભુવનમ્ .. ૩૫..

કિયન્તઃ સન્ત્યેકે નિયતમિહલોકાર્થઘટકાઃ

પરે પૂતાત્માનઃ કતિ ચ પરલોકપ્રણયિનઃ .

સુખં શેતે માતસ્તવ ખલુ કૃપાતઃ પુનરયં

જગન્નાથઃ શશ્વત્ત્વયિ નિહિતલોકદ્વયભરઃ .. ૩૬..

ભવત્યા હિ વ્રાત્યાધમપતિતપાખણ્ડપરિષત્

પરિત્રાણસ્નેહઃ શ્લથયિતુમશક્યઃ ખલુ યથા .

મમાપ્યેવં પ્રેમા દુરિતનિવહેષ્વમ્બ જગતિ

સ્વભાવોઽયં સર્વૈરપિ ખલુ યતો દુષ્પરિહરઃ .. ૩૭..

પ્રદોષાન્તર્નૃત્યત્પુરમથનલીલોદ્ધૃતજટા-

તટાભોગપ્રેઙ્ખલ્લહરિભુજસન્તાનવિધુતિઃ .

બિલક્રોડક્રીડજ્જલડમરુટઙ્કારસુભગ-

સ્તિરોધત્તાં તાપં ત્રિદશતટિનીતાણ્ડવવિધિઃ .. ૩૮..

સદૈવ ત્વય્યેવાર્પિતકુશલચિન્તાભરમિમં

યદિ ત્વં મામમ્બ ત્યજસિ સમયેઽસ્મિન્સુવિષમે .

તદા વિશ્વાસોઽયં ત્રિભુવનતલાદસ્તમયતે

નિરાધારા ચેયં ભવતિ ખલુ નિર્વ્યાજકરુણા .. ૩૯..

કપર્દાદુલ્લસ્ય પ્રણયમિલદર્ધાઙ્ગયુવતેઃ

પુરારેઃ પ્રેઙ્ખન્ત્યો મૃદુલતરસીમન્તસરણૌ .

ભવાન્યા સાપત્ન્યસ્ફુરિતનયનં કોમલરુચા

કરેણાક્ષિપ્તાસ્તે જનનિ વિજયન્તાં લહરયઃ .. ૪૦..

પ્રપદ્યન્તે લોકાઃ કતિ ન ભવતીમત્રભવતી-

મુપાધિસ્તત્રાયં સ્ફુરતિ યદભીષ્ટં વિતરસિ .

શપે તુભ્યં માતર્મમ તુ પુનરાત્મા સુરધુનિ

સ્વભાવાદેવ ત્વય્યમિતમનુરાગં વિધૃતવાન્ .. ૪૧..

લલાટે યા લોકૈરિહ ખલુ સલીલં તિલકિતા

તમો હન્તું ધત્તે તરુણતરમાર્તણ્ડતુલનામ્ .

વિલુમ્પન્તી સદ્યો વિધિલિખિતદુર્વર્ણસરણિં

ત્વદીયા સા મૃત્સ્ના મમ હરતુ કૃત્સ્નામપિ શુચમ્ .. ૪૨..

નરાન્ મૂઢાંસ્તત્તજ્જનપદસમાસક્તમનસો

હસન્તઃ સોલ્લાસં વિકચકુસુમવ્રાતમિષતઃ .

પુનાનાઃ સૌરભ્યૈઃ સતતમલિનો નિત્યમલિનાન્

સખાયો નઃ સન્તુ ત્રિદશતટિનીતીરતરવઃ .. ૪૩..

યજન્ત્યેકે દેવાન્ કઠિનતરસેવાંસ્તદપરે

વિતાનવ્યાસક્તા યમનિયમરક્તાઃ કતિપયે .

અહં તુ ત્વન્નામસ્મરણકૃતકામસ્ત્રિપથગે

જગજ્જાલં જાને જનનિ તૃણજાલેન સદૃશમ્ .. ૪૪..

અવિશ્રાન્તં જન્માવધિ સુકૃતજન્માર્જનકૃતાં

સતાં શ્રેયઃ કર્તું કતિ ન કૃતિનઃ સન્તિ વિબુધાઃ .

નિરસ્તાલમ્બાનામકૃતસુકૃતાનાં તુ ભવતીં

વિનાઽમુષ્મિંલ્લોકે ન પરમવલોકે હિતકરમ્ .. ૪૫..

પયઃ પીત્વા માતસ્તવ સપદિ યાતઃ સહચરૈ-

ર્વિમૂઢૈઃ સંરન્તું ક્વચિદપિ ન વિશ્રાન્તિમગમમ્ .

ઇદાનીમુત્સઙ્ગે મૃદુપવનસઞ્ચારશિશિરે

ચિરાદુન્નિદ્રં માં સદયહૃદયે શાયય ચિરમ્ .. ૪૬..

બધાન દ્રાગેવ દ્રઢિમરમણીયં પરિકરં

કિરીટે બાલેન્દું નિયમય પુનઃ પન્નગગણૈઃ .

ન કુર્યાસ્ત્વં હેલામિતરજનસાધારણતયા

જગન્નાથસ્યાયં સુરધુનિ સમુદ્ધારસમયઃ .. ૪૭..

શરચ્ચન્દ્રશ્વેતાં શશિશકલશ્વેતાલમુકુટાં

કરૈઃ કુમ્ભામ્ભોજે વરભયનિરાસૌ ચ દધતીમ્ .

સુધાધારાકારાભરણવસનાં શુભ્રમકર-

સ્થિતાં ત્વાં યે ધ્યાયન્ત્યુદયતિ ન તેષાં પરિભવઃ .. ૪૮..

દરસ્મિતસમુલ્લસદ્વદનકાન્તિપૂરામૃતૈ-

ર્ભવજ્વલનભર્જિતાનનિશમૂર્જયન્તી નરાન્ .

ચિદેકમયચન્દ્રિકાચયચમત્કૃતિં તન્વતી

તનોતુ મમ શન્તનોઃ સપદિ શન્તનોરઙ્ગના .. ૪૯..

મન્ત્રૈર્મીલિતમૌષધૈર્મુકુલિતં ત્રસ્તં સુરાણાં ગણૈઃ

સ્રસ્તં સાન્દ્રસુધારસૈર્વિદલિતં ગારુત્મતૈર્ગ્રાવભિઃ .

વીચિક્ષાલિતકાલિયાહિતપદે સ્વર્લોકકલ્લોલિનિ

ત્વં તાપં તિરયાધુના મમ ભવજ્વાલાવલીઢાત્મનઃ .. ૫૦..

દ્યૂતે નાગેન્દ્રકૃત્તિપ્રમથગણમણિશ્રેણિનન્દીન્દુમુખ્યં

સર્વસ્વં હારયિત્વા સ્વમથ પુરભિદિ દ્રાક્ પણીકર્તુકામે .

સાકૂતં હૈમવત્યા મૃદુલહસિતયા વીક્ષિતાયાસ્તવામ્બ

વ્યાલોલોલ્લાસિવલ્ગલ્લહરિનટઘટીતાણ્ડવં નઃ પુનાતુ .. ૫૧..

વિભૂષિતાનઙ્ગરિપૂત્તમાઙ્ગા સદ્યઃકૃતાનેકજનાર્તિભઙ્ગા .

મનોહરોત્તુઙ્ગચલત્તરઙ્ગા ગઙ્ગા મમાઙ્ગાન્યમલીકરોતુ .. ૫૨..

ઇમાં પીયૂષલહરીં જગન્નાથેન નિર્મિતામ્ .

યઃ પઠેત્તસ્ય સર્વત્ર જાયન્તે સુખસમ્પદઃ .. ૫૩..

Encoded and proofread by Arvind Kolhatkar akolhatkar at rogers.com

Proofread by Sunder Hattangadi