|| మధ్యమ చరితమ్ ||
అస్య శ్రీ మధ్యమచరితస్య విష్ణు ఋషిః, ఉష్ణిక్ ఛందః, శ్రీమహాలక్ష్మీర్దేవతా, శాకంభరీ శక్తిః, దుర్గా బీజం, వాయుస్తత్త్వం, యజుర్వేద ధ్యానం, శ్రీమహాలక్ష్మీప్రీత్యర్థే మధ్యమచరిత పారాయణే వినియోగః |
ధ్యానం –
అక్షస్రక్పరశూగదేషుకులిశం పద్మం ధనుః కుండికాం
దండం శక్తిమసిం చ చర్మ జలజం ఘంటాం సురాభాజనమ్ |
శూలం పాశసుదర్శనే చ దధతీం హస్తైః ప్రవాలప్రభాం
సేవే సైరిభమర్దినీమిహ మహాలక్ష్మీం సరోజస్థితామ్ ||
|| ఓం హ్రీం ||
ఋషిరువాచ || ౧ ||
దేవాసురమభూద్యుద్ధం పూర్ణమబ్దశతం పురా |
మహిషేఽసురాణామధిపే దేవానాం చ పురందరే || ౨ ||
తత్రాసురైర్మహావీర్యైర్దేవసైన్యం పరాజితమ్ |
జిత్వా చ సకలాన్ దేవానింద్రోఽభూన్మహిషాసురః || ౩ ||
తతః పరాజితా దేవాః పద్మయోనిం ప్రజాపతిమ్ |
పురస్కృత్య గతాస్తత్ర యత్రేశగరుడధ్వజౌ || ౪ ||
యథావృత్తం తయోస్తద్వన్మహిషాసురచేష్టితమ్ |
త్రిదశాః కథయామాసుర్దేవాభిభవవిస్తరమ్ || ౫ ||
సూర్యేంద్రాగ్న్యనిలేందూనాం యమస్య వరుణస్య చ |
అన్యేషాం చాధికారాన్ స స్వయమేవాధితిష్ఠతి || ౬ ||
స్వర్గాన్నిరాకృతాః సర్వే తేన దేవగణా భువి |
విచరంతి యథా మర్త్యా మహిషేణ దురాత్మనా || ౭ ||
ఏతద్వః కథితం సర్వమమరారివిచేష్టితమ్ |
శరణం వః ప్రపన్నాః స్మో వధస్తస్య విచింత్యతామ్ || ౮ ||
ఇత్థం నిశమ్య దేవానాం వచాంసి మధుసూదనః |
చకార కోపం శంభుశ్చ భ్రుకుటీకుటిలాననౌ || ౯ ||
తతోఽతికోపపూర్ణస్య చక్రిణో వదనాత్తతః |
నిశ్చక్రామ మహత్తేజో బ్రహ్మణః శంకరస్య చ || ౧౦ ||
అన్యేషాం చైవ దేవానాం శక్రాదీనాం శరీరతః |
నిర్గతం సుమహత్తేజస్తచ్చైక్యం సమగచ్ఛత || ౧౧ ||
అతీవ తేజసః కూటం జ్వలంతమివ పర్వతమ్ |
దదృశుస్తే సురాస్తత్ర జ్వాలావ్యాప్తదిగంతరమ్ || ౧౨ ||
అతులం తత్ర తత్తేజః సర్వదేవశరీరజమ్ |
ఏకస్థం తదభూన్నారీ వ్యాప్తలోకత్రయం త్విషా || ౧౩ ||
యదభూచ్ఛాంభవం తేజస్తేనాజాయత తన్ముఖమ్ |
యామ్యేన చాభవన్ కేశా బాహవో విష్ణుతేజసా || ౧౪ ||
సౌమ్యేన స్తనయోర్యుగ్మం మధ్యం చైంద్రేణ చాభవత్ |
వారుణేన చ జంఘోరూ నితంబస్తేజసా భువః || ౧౫ ||
బ్రహ్మణస్తేజసా పాదౌ తదంగుల్యోఽర్కతేజసా |
వసూనాం చ కరాంగుల్యః కౌబేరేణ చ నాసికా || ౧౬ ||
తస్యాస్తు దంతాః సంభూతాః ప్రాజాపత్యేన తేజసా |
నయనత్రితయం జజ్ఞే తథా పావకతేజసా || ౧౭ ||
భ్రువౌ చ సంధ్యయోస్తేజః శ్రవణావనిలస్య చ |
అన్యేషాం చైవ దేవానాం సంభవస్తేజసాం శివా || ౧౮ ||
తతః సమస్తదేవానాం తేజోరాశిసముద్భవామ్ |
తాం విలోక్య ముదం ప్రాపురమరా మహిషార్దితాః || ౧౯ ||
[* తతో దేవా దదుస్తస్యై స్వాని స్వాన్యాయుధాని చ | *]
శూలం శూలాద్వినిష్కృష్య దదౌ తస్యై పినాకధృక్ |
చక్రం చ దత్తవాన్ కృష్ణః సముత్పాట్య స్వచక్రతః || ౨౦ ||
శంఖం చ వరుణః శక్తిం దదౌ తస్యై హుతాశనః |
మారుతో దత్తవాంశ్చాపం బాణపూర్ణే తథేషుధీ || ౨౧ ||
వజ్రమింద్రః సముత్పాట్య కులిశాదమరాధిపః |
దదౌ తస్యై సహస్రాక్షో ఘంటామైరావతాద్గజాత్ || ౨౨ ||
కాలదండాద్యమో దండం పాశం చాంబుపతిర్దదౌ |
ప్రజాపతిశ్చాక్షమాలాం దదౌ బ్రహ్మా కమండలుమ్ || ౨౩ ||
సమస్తరోమకూపేషు నిజరశ్మీన్ దివాకరః |
కాలశ్చ దత్తవాన్ ఖడ్గం తస్యై చర్మ చ నిర్మలమ్ || ౨౪ ||
క్షీరోదశ్చామలం హారమజరే చ తథాంబరే |
చూడామణిం తథా దివ్యం కుండలే కటకాని చ || ౨౫ ||
అర్ధచంద్రం తథా శుభ్రం కేయూరాన్ సర్వబాహుషు |
నూపురౌ విమలౌ తద్వద్గ్రైవేయకమనుత్తమమ్ || ౨౬ ||
అంగులీయకరత్నాని సమస్తాస్వంగులీషు చ |
విశ్వకర్మా దదౌ తస్యై పరశుం చాతినిర్మలమ్ || ౨౭ ||
అస్త్రాణ్యనేకరూపాణి తథాభేద్యం చ దంశనమ్ |
అమ్లానపంకజాం మాలాం శిరస్యురసి చాపరామ్ || ౨౮ ||
అదదజ్జలధిస్తస్యై పంకజం చాతిశోభనమ్ |
హిమవాన్ వాహనం సింహం రత్నాని వివిధాని చ || ౨౯ ||
దదావశూన్యం సురయా పానపాత్రం ధనాధిపః |
శేషశ్చ సర్వనాగేశో మహామణివిభూషితమ్ || ౩౦ ||
నాగహారం దదౌ తస్యై ధత్తే యః పృథివీమిమామ్ |
అన్యైరపి సురైర్దేవీ భూషణైరాయుధైస్తథా || ౩౧ ||
సమ్మానితా ననాదోచ్చైః సాట్టహాసం ముహుర్ముహుః |
తస్యా నాదేన ఘోరేణ కృత్స్నమాపూరితం నభః || ౩౨ ||
అమాయతాతిమహతా ప్రతిశబ్దో మహానభూత్ |
చుక్షుభుః సకలా లోకాః సముద్రాశ్చ చకంపిరే || ౩౩ ||
చచాల వసుధా చేలుః సకలాశ్చ మహీధరాః |
జయేతి దేవాశ్చ ముదా తామూచుః సింహవాహినీమ్ || ౩౪ ||
తుష్టువుర్మునయశ్చైనాం భక్తినమ్రాత్మమూర్తయః |
దృష్ట్వా సమస్తం సంక్షుబ్ధం త్రైలోక్యమమరారయః || ౩౫ ||
సన్నద్ధాఖిలసైన్యాస్తే సముత్తస్థురుదాయుధాః |
ఆః కిమేతదితి క్రోధాదాభాష్య మహిషాసురః || ౩౬ ||
అభ్యధావత తం శబ్దమశేషైరసురైర్వృతః |
స దదర్శ తతో దేవీం వ్యాప్తలోకత్రయాం త్విషా || ౩౭ ||
పాదాక్రాంత్యా నతభువం కిరీటోల్లిఖితాంబరామ్ |
క్షోభితాశేషపాతాలాం ధనుర్జ్యానిఃస్వనేన తామ్ || ౩౮ ||
దిశో భుజసహస్రేణ సమంతాద్వ్యాప్య సంస్థితామ్ |
తతః ప్రవవృతే యుద్ధం తయా దేవ్యా సురద్విషామ్ || ౩౯ ||
శస్త్రాస్త్రైర్బహుధా ముక్తైరాదీపితదిగంతరమ్ |
మహిషాసురసేనానీశ్చిక్షురాఖ్యో మహాఽసురః || ౪౦ ||
యుయుధే చామరశ్చాన్యైశ్చతురంగబలాన్వితః |
రథానామయుతైః షడ్భిరుదగ్రాఖ్యో మహాసురః || ౪౧ ||
అయుధ్యతాయుతానాం చ సహస్రేణ మహాహనుః |
పంచాశద్భిశ్చ నియుతైరసిలోమా మహాసురః || ౪౨ ||
అయుతానాం శతైః షడ్భిర్బాష్కలో యుయుధే రణే |
గజవాజిసహస్రౌఘైరనేకైః పరివారితః || ౪౩ ||
వృతో రథానాం కోట్యా చ యుద్ధే తస్మిన్నయుధ్యత |
బిడాలాఖ్యోఽయుతానాం చ పంచాశద్భిరథాయుతైః || ౪౪ ||
యుయుధే సంయుగే తత్ర రథానాం పరివారితః |
అన్యే చ తత్రాయుతశో రథనాగహయైర్వృతాః || ౪౫ ||
యుయుధుః సంయుగే దేవ్యా సహ తత్ర మహాసురాః |
కోటికోటిసహస్రైస్తు రథానాం దంతినాం తథా || ౪౬ ||
హయానాం చ వృతో యుద్ధే తత్రాభూన్మహిషాసురః |
తోమరైర్భిందిపాలైశ్చ శక్తిభిర్ముసలైస్తథా || ౪౭ ||
యుయుధుః సంయుగే దేవ్యా ఖడ్గైః పరశుపట్టిశైః |
కేచిచ్చ చిక్షిపుః శక్తీః కేచిత్పాశాంస్తథాపరే || ౪౮ ||
దేవీం ఖడ్గప్రహారైస్తు తే తాం హంతుం ప్రచక్రముః |
సాపి దేవీ తతస్తాని శస్త్రాణ్యస్త్రాణి చండికా || ౪౯ ||
లీలయైవ ప్రచిచ్ఛేద నిజశస్త్రాస్త్రవర్షిణీ |
అనాయస్తాననా దేవీ స్తూయమానా సురర్షిభిః || ౫౦ ||
ముమోచాసురదేహేషు శస్త్రాణ్యస్త్రాణి చేశ్వరీ |
సోఽపి క్రుద్ధో ధుతసటో దేవ్యా వాహనకేసరీ || ౫౧ ||
చచారాసురసైన్యేషు వనేష్వివ హుతాశనః |
నిఃశ్వాసాన్ ముముచే యాంశ్చ యుధ్యమానా రణేఽంబికా || ౫౨ ||
త ఏవ సద్యః సంభూతా గణాః శతసహస్రశః |
యుయుధుస్తే పరశుభిర్భిందిపాలాసిపట్టిశైః || ౫౩ ||
నాశయంతోఽసురగణాన్ దేవీశక్త్యుపబృంహితాః |
అవాదయంత పటహాన్ గణాః శంఖాంస్తథాపరే || ౫౪ ||
మృదంగాంశ్చ తథైవాన్యే తస్మిన్ యుద్ధమహోత్సవే |
తతో దేవీ త్రిశూలేన గదయా శక్తిఋష్టిభిః || ౫౫ ||
ఖడ్గాదిభిశ్చ శతశో నిజఘాన మహాసురాన్ |
పాతయామాస చైవాన్యాన్ ఘంటాస్వనవిమోహితాన్ || ౫౬ ||
అసురాన్ భువి పాశేన బద్ధ్వా చాన్యానకర్షయత్ |
కేచిద్ద్విధా కృతాస్తీక్ష్ణైః ఖడ్గపాతైస్తథాపరే || ౫౭ ||
విపోథితా నిపాతేన గదయా భువి శేరతే |
వేముశ్చ కేచిద్రుధిరం ముసలేన భృశం హతాః || ౫౮ ||
కేచిన్నిపతితా భూమౌ భిన్నాః శూలేన వక్షసి |
నిరంతరాః శరౌఘేణ కృతాః కేచిద్రణాజిరే || ౫౯ ||
సేనానుకారిణః ప్రాణాన్ ముముచుస్త్రిదశార్దనాః |
కేషాంచిద్బాహవశ్ఛిన్నాశ్ఛిన్నగ్రీవాస్తథాపరే || ౬౦ ||
శిరాంసి పేతురన్యేషామన్యే మధ్యే విదారితాః |
విచ్ఛిన్నజంఘాస్త్వపరే పేతురుర్వ్యాం మహాసురాః || ౬౧ ||
ఏకబాహ్వక్షిచరణాః కేచిద్దేవ్యా ద్విధా కృతాః |
ఛిన్నేఽపి చాన్యే శిరసి పతితాః పునరుత్థితాః || ౬౨ ||
కబంధా యుయుధుర్దేవ్యా గృహీతపరమాయుధాః |
ననృతుశ్చాపరే తత్ర యుద్ధే తూర్యలయాశ్రితాః || ౬౩ ||
కబంధాశ్ఛిన్నశిరసః ఖడ్గశక్త్యృష్టిపాణయః |
తిష్ఠ తిష్ఠేతి భాషంతో దేవీమన్యే మహాసురాః || ౬౪ ||
పాతితై రథనాగాశ్వైరసురైశ్చ వసుంధరా |
అగమ్యా సాఽభవత్తత్ర యత్రాభూత్ స మహారణః || ౬౫ ||
శోణితౌఘా మహానద్యః సద్యస్తత్ర ప్రసుస్రువుః |
మధ్యే చాసురసైన్యస్య వారణాసురవాజినామ్ || ౬౬ ||
క్షణేన తన్మహాసైన్యమసురాణాం తథాంబికా |
నిన్యే క్షయం యథా వహ్నిస్తృణదారుమహాచయమ్ || ౬౭ ||
స చ సింహో మహానాదముత్సృజన్ ధుతకేసరః |
శరీరేభ్యోఽమరారీణామసూనివ విచిన్వతి || ౬౮ ||
దేవ్యా గణైశ్చ తైస్తత్ర కృతం యుద్ధం తథాసురైః |
యథైషాం తుతుషుర్దేవాః పుష్పవృష్టిముచో దివి || ౬౯ ||
ఇతి శ్రీమార్కండేయపురాణే సావర్ణికే మన్వంతరే దేవీమాహాత్మ్యే మహిషాసురసైన్యవధో నామ ద్వితీయోఽధ్యాయః || ౨ ||
(ఉవాచమంత్రాః – ౧, శ్లోకమంత్రాః – ౬౮, ఏవం – ౬౯, ఏవమాదితః – ౧౭౩)