శ్రీగురుభ్యో నమః | హరిః ఓం |
ధ్యానమ్ ||
హంసాభ్యాం పరివృత్తపత్రకమలైర్దివ్యైర్జగత్కారణం
విశ్వోత్కీర్ణమనేకదేహనిలయం స్వచ్ఛందమానందకమ్ |
ఆద్యంతైకమఖండచిద్ఘనరసం పూర్ణం హ్యనంతం శుభం
ప్రత్యక్షాక్షరవిగ్రహం గురుపదం ధ్యాయేద్విభుం శాశ్వతమ్ ||
అథ ప్రథమోఽధ్యాయః ||
అచింత్యావ్యక్తరూపాయ నిర్గుణాయ గణాత్మనే |
సమస్తజగదాధారమూర్తయే బ్రహ్మణే నమః || ౧ ||
ఋషయ ఊచుః |
సూత సూత మహాప్రాజ్ఞ నిగమాగమపారగ |
గురుస్వరూపమస్మాకం బ్రూహి సర్వమలాపహమ్ || ౨ ||
యస్య శ్రవణమాత్రేణ దేహీ దుఃఖాద్విముచ్యతే |
యేన మార్గేణ మునయః సర్వజ్ఞత్వం ప్రపేదిరే || ౩ ||
యత్ప్రాప్య న పునర్యాతి నరః సంసారబంధనమ్ |
తథావిధం పరం తత్త్వం వక్తవ్యమధునా త్వయా || ౪ ||
గుహ్యాద్గుహ్యతమం సారం గురుగీతా విశేషతః |
త్వత్ప్రసాదాచ్చ శ్రోతవ్యా తత్సర్వం బ్రూహి సూత నః || ౫ ||
ఇతి సంప్రార్థితః సూతో మునిసంఘైర్ముహుర్ముహుః ||
కుతూహలేన మహతా ప్రోవాచ మధురం వచః || ౬ ||
సూత ఉవాచ |
శ్రుణుధ్వం మునయః సర్వే శ్రద్ధయా పరయా ముదా |
వదామి భవరోగఘ్నీం గీతాం మాతృస్వరూపిణీమ్ || ౭ ||
పురా కైలాసశిఖరే సిద్ధగంధర్వసేవితే |
తత్ర కల్పలతాపుష్పమందిరేఽత్యంతసుందరే || ౮ ||
వ్యాఘ్రాజినే సమాసీనం శుకాదిమునివందితమ్ |
బోధయంతం పరం తత్త్వం మధ్యే మునిగణే క్వచిత్ || ౯ ||
ప్రణమ్రవదనా శశ్వన్నమస్కుర్వంతమాదరాత్ |
దృష్ట్వా విస్మయమాపన్న పార్వతీ పరిపృచ్ఛతి || ౧౦ ||
పార్వత్యువాచ |
ఓం నమో దేవ దేవేశ పరాత్పర జగద్గురో |
త్వాం నమస్కుర్వతే భక్త్యా సురాసురనరాః సదా || ౧౧ ||
విధివిష్ణుమహేంద్రాద్యైర్వంద్యః ఖలు సదా భవాన్ |
నమస్కరోషి కస్మై త్వం నమస్కారాశ్రయః కిల || ౧౨ ||
దృష్ట్వైతత్కర్మ విపులమాశ్చర్య ప్రతిభాతి మే |
కిమేతన్న విజానేఽహం కృపయా వద మే ప్రభో || ౧౩ ||
భగవన్ సర్వధర్మజ్ఞ వ్రతానాం వ్రతనాయకమ్ |
బ్రూహి మే కృపయా శంభో గురుమాహాత్మ్యముత్తమమ్ || ౧౪ ||
కేన మార్గేణ భో స్వామిన్ దేహీ బ్రహ్మమయో భవేత్ |
తత్కృపాం కురు మే స్వామిన్ నమామి చరణౌ తవ || ౧౫ ||
ఇతి సంప్రార్థితః శశ్వన్మహాదేవో మహేశ్వరః |
ఆనందభరితః స్వాంతే పార్వతీమిదమబ్రవీత్ || ౧౬ ||
శ్రీ మహాదేవ ఉవాచ |
న వక్తవ్యమిదం దేవి రహస్యాతిరహస్యకమ్ |
న కస్యాపి పురా ప్రోక్తం త్వద్భక్త్యర్థం వదామి తత్ || ౧౭ ||
మమ రూపాఽసి దేవి త్వమతస్తత్కథయామి తే |
లోకోపకారకః ప్రశ్నో న కేనాపి కృతః పురా || ౧౮ ||
యస్య దేవే పరా భక్తిర్యథా దేవే తథా గురౌ |
తస్యైతే కథితా హ్యర్థాః ప్రకాశంతే మహాత్మనః || ౧౯ ||
యో గురుః స శివః ప్రోక్తో యః శివః స గురుః స్మృతః |
వికల్పం యస్తు కుర్వీత స నరో గురుతల్పగః || ౨౦ ||
దుర్లభం త్రిషు లోకేషు తచ్ఛృణుష్వ వదామ్యహమ్ |
గురుబ్రహ్మ వినా నాన్యః సత్యం సత్యం వరాననే || ౨౧ ||
వేదశాస్త్రపురాణాని చేతిహాసాదికాని చ |
మంత్రయంత్రాదివిద్యానాం మోహనోచ్చాటనాదికమ్ || ౨౨ ||
శైవశాక్తాగమాదీని హ్యన్యే చ బహవో మతాః |
అపభ్రంశాః సమస్తానాం జీవానాం భ్రాంతచేతసామ్ || ౨౩ ||
జపస్తపో వ్రతం తీర్థం యజ్ఞో దానం తథైవ చ |
గురుతత్త్వమవిజ్ఞాయ సర్వం వ్యర్థం భవేత్ప్రియే || ౨౪ ||
గురుబుద్ధ్యాత్మనో నాన్యత్ సత్యం సత్యం వరాననే |
తల్లాభార్థం ప్రయత్నస్తు కర్తవ్యశ్చ మనీషిభిః || ౨౫ ||
గూఢావిద్యా జగన్మాయా దేహశ్చాజ్ఞానసంభవః |
విజ్ఞానం యత్ప్రసాదేన గురుశబ్దేన కథ్యతే || ౨౬ ||
యదంఘ్రికమలద్వంద్వం ద్వంద్వతాపనివారకమ్ |
తారకం భవసింధోశ్చ తం గురుం ప్రణమామ్యహమ్ || ౨౭ ||
దేహీ బ్రహ్మ భవేద్యస్మాత్ త్వత్కృపార్థం వదామి తత్ |
సర్వపాపవిశుద్ధాత్మా శ్రీగురోః పాదసేవనాత్ || ౨౮ ||
సర్వతీర్థావగాహస్య సంప్రాప్నోతి ఫలం నరః |
గురోః పాదోదకం పీత్వా శేషం శిరసి ధారయన్ || ౨౯ ||
శోషణం పాపపంకస్య దీపనం జ్ఞానతేజసః |
గురోః పాదోదకం సమ్యక్ సంసారార్ణవతారకమ్ || ౩౦ ||
అజ్ఞానమూలహరణం జన్మకర్మనివారకమ్ |
జ్ఞానవైరాగ్యసిద్ధ్యర్థం గురోః పాదోదకం పిబేత్ || ౩౧ ||
గురుపాదోదకం పానం గురోరుచ్ఛిష్టభోజనమ్ |
గురుమూర్తేః సదా ధ్యానం గురోర్నామ సదా జపః || ౩౨ ||
స్వదేశికస్యైవ చ నామకీర్తనం
భవేదనంతస్య శివస్య కీర్తనమ్ |
స్వదేశికస్యైవ చ నామచింతనం
భవేదనంతస్య శివస్య చింతనమ్ || ౩౩ ||
యత్పాదాంబుజరేణుర్వై కోఽపి సంసారవారిధౌ |
సేతుబంధాయతే నాథం దేశికం తముపాస్మహే || ౩౪ ||
యదనుగ్రహమాత్రేణ శోకమోహౌ వినశ్యతః |
తస్మై శ్రీదేశికేంద్రాయ నమోఽస్తు పరమాత్మనే || ౩౫ ||
యస్మాదనుగ్రహం లబ్ధ్వా మహదజ్ఞానముత్సృజేత్ |
తస్మై శ్రీదేశికేంద్రాయ నమశ్చాభీష్టసిద్ధయే || ౩౬ ||
కాశీక్షేత్రం నివాసశ్చ జాహ్నవీ చరణోదకమ్ |
గురుర్విశ్వేశ్వరః సాక్షాత్ తారకం బ్రహ్మనిశ్చయః || ౩౭ ||
గురుసేవా గయా ప్రోక్తా దేహః స్యాదక్షయో వటః |
తత్పాదం విష్ణుపాదం స్యాత్ తత్ర దత్తమనస్తతమ్ || ౩౮ ||
గురుమూర్తిం స్మరేన్నిత్యం గురోర్నామ సదా జపేత్ |
గురోరాజ్ఞాం ప్రకుర్వీత గురోరన్యం న భావయేత్ || ౩౯ ||
గురువక్త్రే స్థితం బ్రహ్మ ప్రాప్యతే తత్ప్రసాదతః |
గురోర్ధ్యానం సదా కుర్యాత్ కులస్త్రీ స్వపతిం యథా || ౪౦ ||
స్వాశ్రమం చ స్వజాతిం చ స్వకీర్తిం పుష్టివర్ధనమ్ |
ఏతత్సర్వం పరిత్యజ్య గురుమేవ సమాశ్రయేత్ || ౪౧ ||
అనన్యాశ్చింతయంతో యే సులభం పరమం సుఖమ్ |
తస్మాత్సర్వప్రయత్నేన గురోరారాధనం కురు || ౪౨ ||
గురువక్త్రే స్థితా విద్యా గురుభక్త్యా చ లభ్యతే |
త్రైలోక్యే స్ఫుటవక్తారో దేవర్షిపితృమానవాః || ౪౩ ||
గుకారశ్చాంధకారో హి రుకారస్తేజ ఉచ్యతే |
అజ్ఞానగ్రాసకం బ్రహ్మ గురురేవ న సంశయః || ౪౪ ||
గుకారశ్చాంధకారస్తు రుకారస్తన్నిరోధకృత్ |
అంధకారవినాశిత్వాద్గురురిత్యభిధీయతే ||
గుకారో భవరోగః స్యాత్ రుకారస్తన్నిరోధకృత్ |
భవరోగహరత్వాచ్చ గురురిత్యభిధీయతే || ౪౫ ||
గుకారశ్చ గుణాతీతో రూపాతీతో రుకారకః |
గుణరూపవిహీనత్వాత్ గురురిత్యభిధీయతే || ౪౬ ||
గుకారః ప్రథమో వర్ణో మాయాదిగుణభాసకః |
రుకారోఽస్తి పరం బ్రహ్మ మాయాభ్రాంతివిమోచకమ్ || ౪౭ ||
ఏవం గురుపదం శ్రేష్ఠం దేవానామపి దుర్లభమ్ |
హాహాహూహూగణైశ్చైవ గంధర్వాద్యైశ్చ పూజితమ్ || ౪౮ ||
ధ్రువం తేషాం చ సర్వేషాం నాస్తి తత్త్వం గురోః పరమ్ |
గురోరారాధనం కుర్యాత్ స్వజీవత్వం నివేదయేత్ || ౪౯ ||
ఆసనం శయనం వస్త్రం వాహనం భూషణాదికమ్ |
సాధకేన ప్రదాతవ్యం గురుసంతోషకారణమ్ || ౫౦ ||
కర్మణా మనసా వాచా సర్వదాఽఽరాధయేద్గురుమ్ |
దీర్ఘదండం నమస్కృత్య నిర్లజ్జో గురుసన్నిధౌ || ౫౧ ||
శరీరమింద్రియం ప్రాణమర్థస్వజనబాంధవాన్ |
ఆత్మదారాదికం సర్వం సద్గురుభ్యో నివేదయేత్ || ౫౨ ||
గురురేకో జగత్సర్వం బ్రహ్మవిష్ణుశివాత్మకమ్ |
గురోః పరతరం నాస్తి తస్మాత్సంపూజయేద్గురుమ్ || ౫౩ ||
సర్వశ్రుతిశిరోరత్నవిరాజితపదాంబుజమ్ |
వేదాంతార్థప్రవక్తారం తస్మాత్ సంపూజయేద్గురుమ్ || ౫౪ ||
యస్య స్మరణమాత్రేణ జ్ఞానముత్పద్యతే స్వయమ్ |
స ఏవ సర్వసంపత్తిః తస్మాత్సంపూజయేద్గురుమ్ || ౫౫ ||
[** పాఠభేదః
కృమికోటిభిరావిష్టం దుర్గంధమలమూత్రకమ్ |
శ్లేష్మరక్తత్వచామాంసైర్నద్ధం చైతద్వరాననే ||
**]
కృమికోటిభిరావిష్టం దుర్గంధకులదూషితమ్ |
అనిత్యం దుఃఖనిలయం దేహం విద్ధి వరాననే || ౫౬ ||
సంసారవృక్షమారూఢాః పతంతి నరకార్ణవే |
యస్తానుద్ధరతే సర్వాన్ తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౫౭ ||
గురుర్బ్రహ్మా గురుర్విష్ణుర్గురుర్దేవో మహేశ్వరః |
గురుస్సాక్షాత్ పరబ్రహ్మ తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౫౮ ||
అజ్ఞానతిమిరాంధస్య జ్ఞానాంజనశలాకయా |
చక్షురున్మీలితం యేన తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౫౯ ||
అఖండమండలాకారం వ్యాప్తం యేన చరాచరమ్ |
తత్పదం దర్శితం యేన తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౬౦ ||
స్థావరం జంగమం వ్యాప్తం యత్కించిత్సచరాచరమ్ |
త్వం పదం దర్శితం యేన తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౬౧ ||
చిన్మయవ్యాపితం సర్వం త్రైలోక్యం సచరాచరమ్ |
అసిత్వం దర్శితం యేన తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౬౨ ||
నిమిషాన్నిమిషార్ధాద్వా యద్వాక్యాద్వై విముచ్యతే |
స్వాత్మానం శివమాలోక్య తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౬౩ ||
చైతన్యం శాశ్వతం శాంతం వ్యోమాతీతం నిరంజనమ్ |
నాదబిందుకళాతీతం తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౬౪ ||
నిర్గుణం నిర్మలం శాంతం జంగమం స్థిరమేవ చ |
వ్యాప్తం యేన జగత్సర్వం తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౬౫ ||
స పితా స చ మే మాతా స బంధుః స చ దేవతా |
సంసారమోహనాశాయ తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౬౬ ||
యత్సత్త్వేన జగత్సత్త్వం యత్ప్రకాశేన భాతి తత్ |
యదానందేన నందంతి తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౬౭ ||
యస్మిన్ స్థితమిదం సర్వం భాతి యద్భానరూపతః |
ప్రియం పుత్రాది యత్ప్రీత్యా తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౬౮ ||
యేనేదం దర్శితం తత్త్వం చిత్తచైత్యాదికం తథా |
జాగ్రత్స్వప్నసుషుప్త్యాది తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౬౯ ||
యస్య జ్ఞానమిదం విశ్వం న దృశ్యం భిన్నభేదతః |
సదైకరూపరూపాయ తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౭౦ ||
యస్య జ్ఞాతం మతం తస్య మతం యస్య న వేద సః |
అనన్యభావభావాయ తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౭౧ ||
యస్మై కారణరూపాయ కార్యరూపేణ భాతి యత్ |
కార్యకారణరూపాయ తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౭౨ ||
నానారూపమిదం విశ్వం న కేనాప్యస్తి భిన్నతా |
కార్యకారణరూపాయ తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౭౩ ||
జ్ఞానశక్తిసమారూఢతత్త్వమాలావిభూషిణే |
భుక్తిముక్తిప్రదాత్రే చ తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౭౪ ||
అనేకజన్మసంప్రాప్తకర్మబంధవిదాహినే |
జ్ఞానానలప్రభావేన తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౭౫ ||
శోషణం భవసింధోశ్చ దీపనం క్షరసంపదామ్ |
గురోః పాదోదకం యస్య తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౭౬ ||
న గురోరధికం తత్త్వం న గురోరధికం తపః |
న గురోరధికం జ్ఞానం తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౭౭ ||
మన్నాథః శ్రీజగన్నాథో మద్గురుః శ్రీజగద్గురుః |
మమాఽఽత్మా సర్వభూతాత్మా తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౭౮ ||
గురురాదిరనాదిశ్చ గురుః పరమదైవతమ్ |
గురుమంత్రసమో నాస్తి తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౭౯ ||
ఏక ఏవ పరో బంధుర్విషమే సముపస్థితే |
గురుః సకలధర్మాత్మా తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౮౦ ||
గురుమధ్యే స్థితం విశ్వం విశ్వమధ్యే స్థితో గురుః |
గురుర్విశ్వం న చాన్యోఽస్తి తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౮౧ ||
భవారణ్యప్రవిష్టస్య దిఙ్మోహభ్రాంతచేతసః |
యేన సందర్శితః పంథాః తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౮౨ ||
తాపత్రయాగ్నితప్తానామశాంతప్రాణినాం ముదే |
గురురేవ పరా గంగా తస్మై శ్రీగురవే నమః || ౮౩ ||
[** పాఠభేదః
అజ్ఞానేనాహినా గ్రస్తాః ప్రాణినస్తాన్ చికిత్సకః |
విద్యాస్వరూపో భగవాంస్తస్మై శ్రీగురవే నమః ||
**]
అజ్ఞానసర్పదష్టానాం ప్రాణినాం కశ్చికిత్సకః |
సమ్యగ్‍జ్ఞానమహామంత్రవేదినం సద్గురు వినా || ౮౪ ||
హేతవే జగతామేవ సంసారార్ణవసేతవే |
ప్రభవే సర్వవిద్యానాం శంభవే గురవే నమః || ౮౫ ||
ధ్యానమూలం గురోర్మూర్తిః పూజామూలం గురోః పదమ్ |
మంత్రమూలం గురోర్వాక్యం ముక్తిమూలం గురోః కృపా || ౮౬ ||
సప్తసాగరపర్యంతతీర్థస్నానఫలం తు యత్ |
గురోః పాదోదబిందోశ్చ సహస్రాంశే న తత్ఫలమ్ || ౮౭ ||
శివే రుష్టే గురుస్త్రాతా గురౌ రుష్టే న కశ్చన |
లబ్ధ్వా కులగురుం సమ్యగ్గురుమేవ సమాశ్రయేత్ || ౮౮ ||
మధులుబ్ధో యథా భృంగః పుష్పాత్పుష్పాంతరం వ్రజేత్ |
జ్ఞానలుబ్ధస్తథా శిష్యో గురోర్గుర్వంతరం వ్రజేత్ || ౮౯ ||
వందే గురుపదద్వంద్వం వాఙ్మనాతీతగోచరమ్ |
శ్వేతరక్తప్రభాభిన్నం శివశక్త్యాత్మకం పరమ్ || ౯౦ ||
గుకారం చ గుణాతీతం రూకారం రూపవర్జితమ్ |
గుణాతీతమరూపం చ యో దద్యాత్స గురుః స్మృతః || ౯౧ ||
అత్రినేత్రః శివః సాక్షాత్ ద్విబాహుశ్చ హరిః స్మృతః |
యోఽచతుర్వదనో బ్రహ్మా శ్రీగురుః కథితః ప్రియే || ౯౨ ||
అయం మయాంజలిర్బద్ధో దయాసాగరసిద్ధయే |
యదనుగ్రహతో జంతుశ్చిత్రసంసారముక్తిభాక్ || ౯౩ ||
శ్రీగురోః పరమం రూపం వివేకచక్షురగ్రతః |
మందభాగ్యా న పశ్యంతి అంధాః సూర్యోదయం యథా || ౯౪ ||
కులానాం కులకోటీనాం తారకస్తత్ర తత్‍క్షణాత్ |
అతస్తం సద్గురుం జ్ఞాత్వా త్రికాలమభివాదయేత్ || ౯౫ ||
శ్రీనాథచరణద్వంద్వం యస్యాం దిశి విరాజతే |
తస్యాం దిశి నమస్కుర్యాత్ భక్త్యా ప్రతిదినం ప్రియే || ౯౬ ||
సాష్టాంగప్రణిపాతేన స్తువన్నిత్యం గురుం భజేత్ |
భజనాత్ స్థైర్యమాప్నోతి స్వస్వరూపమయో భవేత్ || ౯౭ ||
దోర్భ్యాం పద్భ్యాం చ జానుభ్యామురసా శిరసా దృశా |
మనసా వచసా చేతి ప్రణామోఽష్టాంగ ఉచ్యతే || ౯౮ ||
తస్యై దిశే సతతమఞ్జలిరేష నిత్యం
ప్రక్షిప్యతాం ముఖరితైర్మధురైః ప్రసూనైః |
జాగర్తి యత్ర భగవాన్ గురుచక్రవర్తీ
విశ్వస్థితిప్రళయనాటకనిత్యసాక్షీ || ౯౯ ||
అభ్యస్తైః కిము దీర్ఘకాలవిమలైర్వ్యాధిప్రదైర్దుష్కరైః
ప్రాణాయామశతైరనేకకరణైర్దుఃఖాత్మకైర్దుర్జయైః |
యస్మిన్నభ్యుదితే వినశ్యతి బలీ వాయుః స్వయం తత్‍క్షణాత్
ప్రాప్తుం తత్సహజస్వభావమనిశం సేవేత చైకం గురుమ్ || ౧౦౦ ||
జ్ఞానం వినా ముక్తిపదం లభ్యతే గురుభక్తితః |
గురోస్సమానతో నాన్యత్ సాధనం గురుమార్గిణామ్ || ౧౦౧ ||
యస్మాత్పరతరం నాస్తి నేతి నేతీతి వై శ్రుతిః |
మనసా వచసా చైవ సత్యమారాధయేద్గురుమ్ || ౧౦౨ ||
గురోః కృపాప్రసాదేన బ్రహ్మవిష్ణుమహేశ్వరాః |
సామర్థ్యమభజన్ సర్వే సృష్టిస్థిత్యంతకర్మణి || ౧౦౩ ||
దేవకిన్నరగంధర్వాః పితృయక్షాస్తు తుంబురః |
మునయోఽపి న జానంతి గురుశుశ్రూషణే విధిమ్ || ౧౦౪ ||
తార్కికాశ్ఛాందసాశ్చైవ దైవజ్ఞాః కర్మఠాః ప్రియే |
లౌకికాస్తే న జానంతి గురుతత్త్వం నిరాకులమ్ || ౧౦౫ ||
మహాహంకారగర్వేణ తతోవిద్యాబలేన చ |
భ్రమంతి చాస్మిన్ సంసారే ఘటీయంత్రం యథా పునః || ౧౦౬ ||
యజ్ఞినోఽపి న ముక్తాః స్యుః న ముక్తా యోగినస్తథా |
తాపసా అపి నో ముక్తా గురుతత్త్వాత్పరాఙ్ముఖాః || ౧౦౭ ||
న ముక్తాస్తు చ గంధర్వాః పితృయక్షాస్తు చారణాః |
ఋషయః సిద్ధదేవాద్యా గురుసేవాపరాఙ్ముఖాః || ౧౦౮ ||
ఇతి శ్రీస్కందపురాణే ఉత్తరఖండే ఉమామహేశ్వర సంవాదే
శ్రీ గురుగీతాయాం ప్రథమోఽధ్యాయః ||