|| అయోధ్యావర్ణనా ||
సర్వా పూర్వమియం యేషామాసీత్కృత్స్నా వసుంధరా |
ప్రజపతిముపాదాయ నృపాణం జయశాలినామ్ || ౧ ||
యేషాం స సగరో నామ సాగరో యేన ఖానితః |
షష్టిః పుత్రసహస్రాణి యం యాంతం పర్యవారయన్ || ౨ ||
ఇక్ష్వాకూణామిదం తేషాం రాజ్ఞాం వంశే మహాత్మనామ్ |
మహదుత్పన్నమాఖ్యనం రామాయణమితి శ్రుతమ్ || ౩ ||
తదిదం వర్తయిష్యామి సర్వం నిఖిలమాదితః |
ధర్మకామార్థసహితం శ్రోతవ్యమనసూయయా || ౪ ||
కోసలో నామ ముదితః స్ఫీతో జనపదో మహాన్ |
నివిష్టః సరయూతీరే ప్రభూతధనధాన్యవాన్ || ౫ ||
అయోధ్యా నామ నగరీ తత్రాసీల్లోకవిశ్రుతా |
మనునా మానవేంద్రేణ యా పురీ నిర్మితా స్వయమ్ || ౬ ||
ఆయతా దశ చ ద్వే చ యోజనాని మహాపురీ |
శ్రీమతీ త్రీణి విస్తీర్ణా సువిభక్తామహాపథా || ౭ ||
రాజమార్గేణ మహతా సువిభక్తేన శోభితా |
ముక్తపుష్పావకీర్ణేన జలసిక్తేన నిత్యశః || ౮ ||
తాం తు రాజా దశరథో మహారాష్ట్రవివర్ధనః |
పురీమావాసయామాస దివం దేవపతిర్యథా || ౯ ||
కవాటతోరణవతీం సువిభక్తాంతరాపణామ్ |
సర్వయంత్రాయుధవతీముపేతాం సర్వశిల్పిభిః || ౧౦ ||
సూతమాగధసంబాధాం శ్రీమతీమతులప్రభామ్ |
ఉచ్చాట్టాలధ్వజవతీం శతఘ్నీశతసంకులామ్ || ౧౧ ||
వధూనాటకసంఘైశ్చ సంయుక్తాం సర్వతః పురీమ్ |
ఉద్యానామ్రవణోపేతాం మహతీం సాలమేఖలామ్ || ౧౨ ||
దుర్గగంభీరపరిఖాం దుర్గామన్యైర్దురాసదమ్ |
వాజివారణసంపూర్ణాం గోభిరుష్ట్రైః ఖరైస్తథా || ౧౩ ||
సామంతరాజసంఘైశ్చ బలికర్మభిరావృతామ్ |
నానాదేశనివాసైశ్చ వణిగ్భిరుపశోభితామ్ || ౧౪ ||
ప్రాసాదై రత్నవికృతైః పర్వతైరుపశోభితామ్ |
కూటాగారైశ్చ సంపూర్ణామింద్రస్యేవామరావతీమ్ || ౧౫ ||
చిత్రామష్టాపదాకారాం వరనారీగణైర్యుతామ్ |
సర్వరత్నసమాకీర్ణాం విమానగృహశోభితామ్ || ౧౬ ||
గృహగాఢామవిచ్ఛిద్రాం సమభూమౌ నివేశితామ్ |
శాలితండులసంపూర్ణామిక్షుదండరసోదకామ్ || ౧౭ ||
దుందుభీభిర్మృదంగైశ్చ వీణాభిః పణవైస్తథా |
నాదితాం భృశమత్యర్థం పృథివ్యాం తామనుత్తమామ్ || ౧౮ ||
విమానమివ సిద్ధానాం తపసాధిగతం దివి |
సునివేశితవేశ్మాంతాం నరోత్తమసమావృతామ్ || ౧౯ ||
యే చ బాణైర్న విధ్యంతి వివిక్తమపరావరమ్ |
శబ్దవేధ్యం చ వితతం లఘుహస్తా విశారదాః || ౨౦ ||
సింహవ్యాఘ్రవరాహాణాం మత్తానాం నర్దతాం వనే |
హంతారోనిశితైర్బాణైర్బలాద్బాహుబలైరపి || ౨౧ ||
తాదృశానాం సహస్రైస్తామభిపూర్ణాం మహారథైః |
పురీమావాసయామాస రాజా దశరథస్తదా || ౨౨ ||
తామగ్నిమద్భిర్గుణవద్భిరావృతాం
ద్విజోత్తమైర్వేదషడంగపారగైః |
సహస్రదైః సత్యరతైర్మహాత్మభి-
-ర్మహర్షికల్పైరృషిభిశ్చ కేవలైః || ౨౩ ||
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే బాలకాండే పంచమః సర్గః || ౫ ||