నారద మహర్షి అనసూయ "పాతివ్రత్యాన్ని" (భర్త పట్ల భక్తిభావం) గురించి బ్రహ్మ-విష్ణు-శివుడి ధర్మపత్నుల ముందు విశేషంగా ప్రశంసించాడు, దీంతో వారికి ఆమె పట్ల అసూయ ఏర్పడింది. ఆమె పాతివ్రత్యాన్ని కోల్పోయేలా చేయవలసిందిగా వారు తమ నాధులను వేడుకున్నారు. అత్రి ఆశ్రమంలో లేని సమయంలో బ్రహ్మ, విష్ణు, మహేశ్వరులు అనసూయ వద్దకు అతిథులుగా వెళ్లి, తమకు భోజనం పెట్టమని అడిగారు. ఆమె అందుకు అంగీకరించగానే, ఆమె దుస్తులు ధరించకుండా నగ్నరూపంలో వడ్డిస్తేనే తాము భుజిస్తామని వారు చెప్పారు.
.
అనసూయ దీంతో సందిగ్ధతలో చిక్కుకుంది. పరపురుషుల ముందుకు ఆమె నగ్నంగా వస్తే ఆమె పాతివ్రత్యం కోల్పోతుంది. ఆమె ఇందుకు వ్యతిరేకిస్తే అప్పుడు ఆమె అతిధులను అగౌరవపర్చినట్లవుతుంది అప్పుడు వారు అత్రి మహర్షి తపోశక్తిని లాగేసుకుంటారు. తన వద్దకు వచ్చి ఇలాంటి వింత కోరిక కోరి తనను చిక్కులో పడవేసిన ఈ ముగ్గురు అతిథులు సామాన్యులు కారని అనసూయ భావించింది. అనసూయ తన భర్తను మనసులోనే ధ్యానించుకుని, తాను కాముకత్వ ప్రభావానికి గురి కాను కాబట్టి దుస్తులు లేకుండా వారికి వడ్డించడానికి భయపడనని వారికి చెప్పింది. అతిథులు ఆమెను "భవతీ బిక్షాం దేహి" (ఓ మాతా! మాకు భిక్ష ప్రసాదించు) అని కోరుతూ ఆమెను తల్లీ అని పిలిచారు. అందుకని ఆమె వారిని తన పిల్లలుగా భావించి వారు కోరిన విధంగా భోజనం వడ్డించింది.
.
ఆమె గొప్పతనం మరియు ఆమె ఆలోచనల కారణంగా, ఆమె భోజనం వడ్డించే సమయంలో ముగ్గురు దేవుళ్లు చిన్న పిల్లలుగా మారిపోయారు, ఆమె వక్షోజాల నుంచి పాలు ధారగా వచ్చాయి. తర్వాత ఆమె వారికి పాలు కుడిపి ఊయలలో పరుండబెట్టి నిద్రపుచ్చింది. తర్వాత అత్రి ఆశ్రమానికి తిరిగివచ్చి జరిగిన కథను అనసూయనుంచి తెలుసుకుని ఊయలలో నిద్రిస్తున్న త్రిమూర్తులను స్తుతించాడు. వారు నిజరూపాలతో నిద్రలేచి అనసూయ పాతివ్రత్యానికి మెచ్చి ఆమెకు వరమిచ్చారు. అనసూయ ఆ ముగ్గురిని తన పిల్లలుగా శివ, విష్ణు, బ్రహ్మ అంశలతో దూర్వాసుడు, దత్తాత్రేయ మరియ వెన్నెల దేవుడు చంద్రుడుగా జన్మించవలసిందిగా వరమడిగింది. మార్గశిర పూర్ణిమ దత్తాత్రేయుల వారు అవతరించిన దివ్యతిథి. దీనిని దత్త జయంతి గా వ్యవహరిస్తారు.
.
హిందువులు త్రిమూర్తులు బ్రహ్మ, విష్ణు మరియు మహేశ్వరు ల అవతారమైన దైవ స్వరూపుడిగా గుర్తిస్తున్నారు. దత్తా అనే పదానికి "సమర్పించిన" అనే అర్థముంది, త్రిమూర్తులు అత్రి మహర్షి మరియు అనసూయ దంపతులకు పుత్రుడి రూపంలో తమను తాము "సమర్పించుకున్నారు" కనుక అతడికి దత్తా అని పేరు వచ్చింది. ఇతడు అత్రి కుమారుడు కాబట్టి తన పేరు "ఆత్రేయ" అయింది.
.
ఉత్తరాది సాంప్రదాయంలో, దత్తాత్రేయను ఒక అవతారంగా లేదా శివుడి అవతారంగా, మరియు నాథ యొక్క అధినాథ్ సంప్రదాయానికి సంబంధించిన ఆది-గురు (ఆది గురువు)గా గుర్తిస్తున్నారు. దత్తాత్రేయ మొట్టమొదటిలో యోగదేవుడుగా తాంత్రిక లక్షణాలను ప్రదర్శిస్తూ వచ్చినప్పటికీ, తర్వాత అతడు మరింత భక్తి (సంస్కృతం: భక్తి) కి సంబంధించిన వైష్ణవ పూజావిధానాలను పుణికి పుచ్చుకుని, సంలీనమయ్యాడు; ఇతడు ఇప్పటికీ కోట్లాది హిందువుల చేత పూజింపబడుతూనే, భారతీయ చింతనలో అత్యున్నత సారాంశమైన గురువు కంటే ఎక్కువగా కృపాస్వభావం కలిగిన దేవుడిగా గుర్తించబడుతున్నాడు. దత్తాత్రేయుడు త్రిపుర రహస్య గ్రంథకర్తగా పేరు పొందాడు, అద్వైత వేదాంతాన్ని విశదీకరించిన ఈ గ్రంథాన్ని పరశురాముడికి అంకితం చేశాడు.
.
రెండవ కలియుగ దత్తావతారమైన శ్రీ నృసింహ సరస్వతి స్వామి వారు శ్రీ కృష్ణ సరస్వతి స్వామి వారి దగ్గర సన్యాసం స్వీకరించిన తారువాత వారు దేశాటనలో భాగంగా అనేక ప్రాంతాలను తమ పాద స్పర్శతో పునీతంచేస్తూ దాదాపుగా తమ 47వ ఏటా అష్టతీర్ధములతో కూడిన భీమ-అమరజ నదీసంగమ ప్రాంతమైన గంధర్వపురము (గాణుగాపురము/గాణ్గాపూర్) లో అడుగు పెట్టారు. ఆ ప్రాంత మహిమను లోకానికి వెల్లడించడం కోసం అక్కడ ఒక మఠమును కుడా స్థాపించారు. అది మొదలు వారు తమకు 70 సంవత్సరాలు వచ్చేవరుకు గంధర్వపురము లోనే ఉన్నారు. శ్రీపాద శ్రీ వల్లభుల వారికి కురువపురం ఎలాగో శ్రీ నృసింహ సరస్వతి స్వామి వారి గంధర్వపురము అలాగే (యోగ /తపోభూమి) అని చెప్పవచ్చు. ఇచ్చట నుండే శ్రీ గురుడు (శ్రీ నృసింహ సరస్వతి స్వామి) అనేక లీలలను చేసి చూపారు. ఎటుచూసినా దత్త భక్తులతో, దత్తాశ్రమాలతో, గోవులతో, దత్తశునకాలతో నిండి ఉన్న గాణ్గాపూర్ సందర్శన దత్త భక్తులందరికీ మంచి అనుభూతిని కలిగిస్తుందనడంలో ఎలాంటి సందేహం లేదు.
.
ఘనగాపుర క్షేత్ర ఉంది (పుణ్య క్షేత్రము లో) శ్రీ నరసింహ సరస్వతి స్వామి, దత్తాత్రేయ రెండవ అవతారం. శ్రీ గురుచరిత్ర పుస్తకం ప్రకారం, అతను ఘనగాపుర వద్ద ఎప్పటికీ నివాసం ఉంటనని వాగ్దానం చేసారు.అతను ఉదయం భీమ మరియు అమ్రాజ నదుల సంగమం వద్ద స్నానం చేస్తారు. మధ్యాహ్నం సమయంలో, అతను భిక్ష (ఆహారం భిక్ష) కోరుతూ గ్రామం లోకి వెళ్ళి వెళతారు, మరియు ఆలయం వద్ద నిర్గుణ పాదుకా రూపంలో పూజలు అందుకొంటారు. భక్తులు సంగమం వద్ద స్నానం ఆచరించి, ఘనగాపుర కనీసం ఐదు గృహాల నుండి భిక్ష యాచించడం ద్వారా, మరియు ఆలయం వద్ద పాదుకా పూజా మరియు దర్శనం ద్వారా, వారు శ్రీ నరసింహ సరస్వతి స్వామి వారి అనుగ్రహం పొందుదురు. దాని ద్వార పాపముల నుండి విముక్తి పొందుదురు.
.
ఘనగాపుర (కొన్నిసార్లు శ్రీ క్షేత్ర ఘనగాపూర్ పిలుస్తారు) భారతదేశం లోని కర్ణాటక రాష్ట్రము లో అప్జల్ పూర్ తాలూకా గుల్బర్గా జిల్లా లో కలదు. ఈ గ్రామం, గురు దత్తాత్రేయ ఆలయం గా ప్రసిద్ధిచెందింది. గురు దత్తాత్రేయ భీమ నది ఒడ్డున పరిపూర్ణత పొందారని చెబుతారు.