శ్రీబాదరాయణిరువాచ –
ఏవం వ్యవసితో బుద్ధ్యా సమాధాయ మనో హృది |
జజాప పరమం జాప్యం ప్రాగ్జన్మన్యనుశిక్షితమ్ || ౧ ||
శ్రీగజేంద్ర ఉవాచ –
ఓం నమో భగవతే తస్మై యత ఏతచ్చిదాత్మకమ్ |
పురుషాయాదిబీజాయ పరేశాయాభిధీమహి || ౨ ||
యస్మిన్నిదం యతశ్చేదం యేనేదం య ఇదం స్వయమ్ |
యోఽస్మాత్పరస్మాచ్చ పరస్తం ప్రపద్యే స్వయంభువమ్ || ౩ ||
యః స్వాత్మనీదం నిజమాయయాఽర్పితం
క్వచిద్విభాతం క్వ చ తత్తిరోహితమ్ |
అవిద్ధదృక్సాక్ష్యుభయం తదీక్షతే
స ఆత్మమూలోఽవతు మాం పరాత్పరః || ౪ ||
కాలేన పంచత్వమితేషు కృత్స్నశో
లోకేషు పాలేషు చ సర్వహేతుషు |
తమస్తదాసీద్గహనం గభీరం
యస్తస్య పారేఽభివిరాజతే విభుః || ౫ ||
న యస్య దేవా ఋషయః పదం విదు-
-ర్జంతుః పునః కోఽర్హతి గంతుమీరితుమ్ |
యథా నటస్యాకృతిభిర్విచేష్టతో
దురత్యయానుక్రమణః స మావతు || ౬ ||
దిదృక్షవో యస్య పదం సుమంగలం
విముక్తసంగా మునయః సుసాధవః |
చరంత్యలోకవ్రతమవ్రణం వనే
భూతాత్మభూతాః సుహృదః స మే గతిః || ౭ ||
న విద్యతే యస్య చ జన్మ కర్మ వా
న నామరూపే గుణదోష ఏవ వా |
తథాపి లోకాత్యయసంభవాయ యః
స్వమాయయా తాన్యనుకాలమృచ్ఛతి || ౮ ||
తస్మై నమః పరేశాయ బ్రహ్మణేఽనంతశక్తయే |
అరూపాయోరురూపాయ నమ ఆశ్చర్యకర్మణే || ౯ ||
నమ ఆత్మప్రదీపాయ సాక్షిణే పరమాత్మనే |
నమో గిరాం విదూరాయ మనసశ్చేతసామపి || ౧౦ ||
సత్త్వేన ప్రతిలభ్యాయ నైష్కర్మ్యేణ విపశ్చితా |
నమః కైవల్యనాథాయ నిర్వాణసుఖసంవిదే || ౧౧ ||
నమః శాంతాయ ఘోరాయ గూఢాయ గుణధర్మిణే |
నిర్విశేషాయ సౌమ్యాయ నమో జ్ఞానఘనాయ చ || ౧౨ ||
క్షేత్రజ్ఞాయ నమస్తుభ్యం సర్వాధ్యక్షాయ సాక్షిణే |
పురుషాయాత్మమూలాయ మూలప్రకృతయే నమః || ౧౩ ||
సర్వేంద్రియగుణద్రష్ట్రే సర్వప్రత్యయహేతవే |
అసతాచ్ఛాయయాక్తాయ సదాభాసాయ తే నమః || ౧౪ ||
నమో నమస్తేఽఖిలకారణాయ
నిష్కారణాయాద్భుతకారణాయ |
సర్వాగమామ్నాయ మహార్ణవాయ
నమోఽపవర్గాయ పరాయణాయ || ౧౫ ||
గుణారణిచ్ఛన్నచిదుష్మపాయ
తత్క్షోభవిస్ఫూర్జితమానసాయ |
నైష్కర్మ్యభావేన నివర్తితాగమ
స్వయంప్రకాశాయ నమస్కరోమి || ౧౬ ||
మాదృక్ప్రపన్న పశుపాశవిమోక్షణాయ
ముక్తాయ భూరికరుణాయ నమోఽలయాయ |
స్వాంశేన సర్వతనుభృన్మనసి ప్రతీత
ప్రత్యగ్దృశే భగవతే బృహతే నమస్తే || ౧౭ ||
ఆత్మాత్మజాప్తగృహవిత్తజనేషు సక్తై-
-ర్దుష్ప్రాపణాయ గుణసంగవివర్జితాయ |
ముక్తాత్మభిః స్వహృదయే పరిభావితాయ
జ్ఞానాత్మనే భగవతే నమ ఈశ్వరాయ || ౧౮ ||
యం ధర్మకామార్థవిముక్తికామా
భజంత ఇష్టాంగతిమాప్నువంతి |
కిం చాశిషో రాత్యపి దేహమవ్యయం
కరోతు మేఽదభ్రదయో విమోక్షణమ్ || ౧౯ ||
ఏకాంతినో యస్య న కంచనార్థం
వాంఛంతి యే వై భగవత్ప్రపన్నాః |
అత్యద్భుతం తచ్చరితం సుమంగలం
గాయంత ఆనందసముద్రమగ్నాః || ౨౦ ||
తమక్షరం బ్రహ్మ పరం పరేశ-
-మవ్యక్తమాధ్యాత్మికయోగ గమ్యమ్ |
అతీంద్రియం సూక్ష్మమివాతిదూర-
-మనంతమాద్యం పరిపూర్ణమీడే || ౨౧ ||
యస్య బ్రహ్మాదయో దేవా వేదా లోకాశ్చరాచరాః |
నామరూపవిభేదేన ఫల్గ్వ్యా చ కలయా కృతాః || ౨౨ ||
యథార్చిషోఽగ్నేః సవితుర్గభస్తయో
నిర్యాంతి సంయాత్యసకృత్స్వరోచిషః |
తథా యతోఽయం గుణసంప్రవాహో
బుద్ధిర్మనః ఖాని శరీరవర్గాః || ౨౩ ||
స వై న దేవాసురమర్త్యతిర్య-
-ఙ్న స్త్రీ న షండో న పుమాన్న జంతుః |
నాయం గుణః కర్మ న సన్న చాస-
-న్నిషేధశేషో జయతాదశేషః || ౨౪ ||
జిజీవిషే నాహమిహాముయా కి-
-మంతర్బహిశ్చావృతయేభయోన్యా |
ఇచ్ఛామి కాలేన న యస్య విప్లవ-
-స్తస్యాత్మలోకావరణస్య మోక్షణమ్ || ౨౫ ||
సోఽహం విశ్వసృజం విశ్వమవిశ్వం విశ్వవేధసమ్ |
విశ్వాత్మానమజం బ్రహ్మ ప్రణతోఽస్మి పరం పదమ్ || ౨౬ ||
యోగరంధితకర్మాణో హృదియోగవిభావితే |
యోగినో యం ప్రపశ్యంతి యోగీశం తం నతోఽస్మ్యహమ్ || ౨౭ ||
నమో నమస్తుభ్యమసహ్యవేగ
శక్తిత్రయాయాఖిలధీగుణాయ |
ప్రపన్నపాలాయ దురంతశక్తయే
కదింద్రియాణామనవాప్యవర్త్మనే || ౨౮ ||
నాయం వేద స్వమాత్మానం యచ్ఛక్త్యాహం ధియాహతః |
తం దురత్యయమాహాత్మ్యం భగవంతం ఇతోఽస్మ్యహమ్ || ౨౯ ||
శ్రీశుక ఉవాచ –
ఏవం గజేంద్రముపవర్ణితనిర్విశేషం
బ్రహ్మాదయో వివిధలింగభిదాభిమానాః |
నైతే యదోపససృపుర్నిఖిలాత్మకత్వా-
-త్తత్రాఖిలామరమయో హరిరావిరాసీత్ || ౩౦ ||
తం తద్వదార్తముపలభ్య జగన్నివాసః
స్తోత్రం నిశమ్య దివిజైః సహ సంస్తువద్భిః |
ఛందోమయేన గరుడేన స ఊహ్యమాన-
-శ్చక్రాయుధోఽభ్యగమదాశు యతో గజేంద్రః || ౩౧ ||
సోఽంతఃసరస్యురుబలేన గృహీత ఆర్తో
దృష్ట్వా గరుత్మతి హరిం ఖ ఉపాత్తచక్రమ్ |
ఉత్క్షిప్య సాంబుజకరం గిరమాహ కృచ్ఛ్రా-
-న్నారాయణాఖిలగురో భగవన్నమస్తే || ౩౨ ||
తం వీక్ష్య పీడితమజః సహసాఽవతీర్య
తంగ్రాహమాశు సరసః కృపయోజ్జహార |
గ్రాహాద్విపాటితముఖాదరిణా గజేంద్రం
సంపశ్యతాం హరిరమూముచదుస్రియాణామ్ || ౩౩ ||
ఇతి శ్రీమద్భాగవతే మహాపురాణే అష్టమస్కంధే తృతీయోఽధ్యాయః || ౩ ||